ایمنی دیگ بخار و ظروف تحت فشار

با توجه به زندگی و اختراعات دانشمندان ریاضی و فیزیک ، می توان فهمید، که آنها  چه  خدمـــات  بزرگی  به  بـشریت  کـرده  انـد   ، کـه   ایـــن  دوران   از  زمـــــــان  ارشـمیدوس   شـروع   شـــده   و  در  قـــــرن   هفـــدهم    و هیجــــدهم به بالا ترین  سطـــــح خود  رسیده  است،  و  امروزه  نیز  یکـی  پـس از دیگری در این راه قدم  بر  مـی  دارنـد .ولـی  از  آنجائیــکه   در جامعـه   جهان   ســــوم  به  بیوگرافــــــــی دانشمنـــــدان   ریاضـی   و   فیزیـک  کمتـر از یک  نویسنـده رمان  توجـه شده اسـت،   در نتیجـه   شـاید   اکثــــر  افراد فرهیخته رشتـه های فنی، با  نـام  خیلـی  از ایـن   دانـشمندان  و  نتایـــج   عملکردشان کمتــــر آشنا باشند. پس می توان بـه  ایـن  دانـشمندان  بـزرگ  اشاره ای داشت :

تأثیر دیگهای بخار در محیط زیست وزندگی

1. صداهای ناهنجار.
2. گرمای طاقت فرسا.
3. گردو غبار محیط.
4. مواد شیمیایی مانند: اسیدها-آنتی اسیدها و غیره .
5. گازهای تولید شده از سوخت های فسیلی.

تعاریف دیگ بخار

• دیگ بخار ماشینی است کـه جهـــــت  تبــدیل  انــــرژی  فـسیــــــلی 

(نفـــت – گاز-گازوئیل- مازوت ) یا جامــد (چوب – خـاک  اره- زغـال  و …….) بـــــه انرژی حرارتی بکار  می رود.  

• دیگ بخار دسـتگاهی اسـت  بـرون  سـوز،  کـــــه  آب و آتـش   هیچگونـه   تداخلی با هم ندارند.  
• دیگ بخار دستگاهی است که فشار داخل آن از یـــــک اتمـسفــــر  یـا  ،

۷/۱۴ پاند زیادتر باشد. 

• دیگ بخار به دستگاهی گفته مـی شـود  کـه  در اثــــــــر  حــــــرارت  غیرمستقیم، آب را به بخار تبــدیل می نماید (بوسیله تبادل حرارتی ). 

آنالیز قطعات اصلی 

• دیگ بخار از نظر قطعات اصلی تشکیل شده است از:
  • بدنه (شل).
  • شبکه ها.
  • کوره یا آتشخانه.
  • لوله آتشخوار یا لوله های دود.
  • شاسی .
    

آنالیز قطعات فرعی و متعلقات جانبی  

• مشعل
• تابلوی برق
• پرشر سوئیچ ها
• سوپاپ اطمینان
• الکتروپمپ
• شیر فلکه اصلی
• لِ ِو       لکِنترل  
• شی رهای آب نما  
• شیر فلکه تخلیه

       شیر هواگیری           

• دربها
• مانومتر
• قلاب گیر
• فلنچ دودکش
• محفظه دمنده
• فتوسل (چشم الکتریکی)
• سکو و نردبان
• الکترود کنترل کننده سطح آب
• دریچه های منهول
• دریچه هندهول
• شیر فلکه نمونه گیری
• دریچه بازدید شعله

 که شرح تعدادی از آنها زیر می باشد:

مشعل :

مشعل دیگ بخار،  یکی از اجزاء اصلی، ولی جدا از دیگ بخار می باشد، که پس از  ساخت دیگ بخـــــــــار برروی آن نصب میگردد و شامل قطعات زیر می باشد:

پوسته مشعل : پوسته مشعل که در شکل زیر نشــــان داده شده در شکل های مختلف ساخته شده و هر شرکت بــــــ رای خـــود مدلی را انتخاب می نماید، ولی در اصل از نظر کارکرد،  همه مشعلها کار واحدی را انجام می دهند و آن عبارت اســــت

 ((از تبدیل سوخت به انرژی حرارتی )).

• الکتروموتور: جهت چرخش پروانه استفاده می شود.
• فن یا پروانه : جهت هدایت هوا به داخل کوره مـورد اسـتفاده قـرار مـیگیرد.
• الکترود یا شمع جرقه : جهت ایجاد جرقه استفاده می شود.
• تاوزل : برای پاشش سوخت بصورت پودر استفاده می شود.
• وایر : هدایت برق فشار قوی را به عهده دارد.
• ترانس فشار قوی یا ترانس جرقه .
• دریچه هوا و بازوی دریچه
• پمپ سوخت: که خود تشکیل شده از قطعات مختلف که در شکل بطـورمجزا نشان د اده شده است.
• دریچه بازدید شعله.

رله ایر پرشر یا رله تخلیه گاز داخل محفظه دیگ بخار

تابلوی برق : 

تمام مدار فرمان از طریق تابلوی برق انجام می شـود، کـه در داخـل آن نـسبت بـهطراحی، قطعات زیر وجود دارد:

• پوسته تابلو: از ورق فلزی ساخته شده که به قاب فلزی تابلو معروف است.

• ۲)کنتاکتورهای مدار قدرت : برای راه اندازی مشعل – الکتروپمپ و موتـور فـن( در بعضی از دیگهای بخار موتور فن از موتور مشعل جدا می باشد) مورد اسـتفاده قـرارمی گیرد.

( برای شناسائی بیشتر کنتاکتورها به کتابهای برق صنعتی مراجعه شود).

۲-۳) رله مادر یا رله فرمان: به تمام سیستم دیگ بخار فرمان می دهد. رله ها بنـا بـهنوع مصرف به عناوین مختلف نامگـذاری مـی شـوند:  ,۲۵,۲LFL635 , LAL1, LAL

  LAL C1-Stormik

۴-۲) کنتاکتورها ی فرمان (کنتاکتورهای شیشه  ): کار کنتاکتورهای معمولی را انجام می دهند ، معمولا ً دارای ۱۲ عدد کنتاکت می باشند که a , b  برای فاز و نـول،   و بقیـهکنتاکت ها که تعدادی باز و تعدادی بسته هستند. که در نوع  خود باز با عناوین مختلفساخته شده و نسبت بـه کارکردشـان متفـاوت هـستند.ماننـد :^{OMRON , FINDER} و غیره.

۲-۵)  ترانس تبدیل : ترانس تبدیل در داخل تابلو برای کم کردن ولتاژ نصب گردیده که بعضی   ۲۴ ولت هستند که ترانس برق ۲۲۰ ولت و یا ۳۸۰ ولت را به ۲۴ ولت تبدیل و قابل استفاده می نمایند.

۶-۲)  ترمینالها : که برای سیم کشی استفاده می شوند. بطریقی که این ترمینالها بنا به نــــــــــوع مصرف تقسیـــم        می شوند، که از سمت چپ مدار قدرت  کابل اصلی وارد شده و به کنتاکتور ها از طریق فیوزها ارتباط دارند. و بعد از آن بترتیب نیاز بقیه مصرف کننده ها هستند.

مانند: ترمینال – پمپ – موتور مشعل و غیره. و بعد از آنها نیز ترمینالهای مدار فرمان قرار دارند، در  بعضی از تابلوها شاید بیش از ۱۰۰ عدد ترمینال وجود داشته باشد.

۷-۲) فیوزها : بنا به ظرفیت از ۶ آمپر به بالا نصب شده است.

قابل توجه اینکه هر تابلو فقط یک عدد فیوز فرمان دارد که نباید بیش از یک فاز برای مدار فرمان استفاده شود.

۸-۲) کانالهای مدار سیم کشی : برای جمع کردن سیم های مورد مصرف،  نصب شده است. برای اینکه تعداد سیمها زیاد است بنابراین کلیه سیمها را در داخل کانالها قرار می دهند. که محسناتی دارد:

۱-۲-۸)  از زیبایی خاصی برخوردار می باشد.

۲-۲-۸) پیچیدگی در سیمها ایجاد نمی شود.

• پرشر سوئیچ ها: برای کنترل فشار بخار داخل دیگ بخار، استفاده شـده و در زمـاننیاز دستگاه  را قطع یا وصل می نماید. این دسـتگاه همـانطوری کـه از بیـانش مـشخصاست با فشار داخلی دیگ بوسیله یک لوله نازک مرتبت است، و زمانی کـه فـشار داخـلدیگ از حالت تنظیم بالاتر رفت،  برق سیستم،  مشعل را قطع کرده و دیگ بخار از حالتبهره برداری (خاموش شدن مشعل) خارج می شود.  آن را روی دیگ بخار نصب کردهتا مقدار و میزان فشار را کنترل کند. پرشر سوئیچ ها از نظر فشار، بین ۰ تا ۱۰ اتمـسفریا ۰ تا ۲۰ اتمسفر ساخته می شوند، چون که دیگهای بخار فشار پائین،  بین صفر تا ۱۰ بارو دیگهای فشار متوسط بین صفر الی ۲۰ بار کار می کنند، دارای کلیـدon-off  بـوده درصورتیکه پرشر سوئیچ کنترل دارای مقاومت  رزیستانی می باشد که با بـالا رفـتن فـشاربخار تغییراتی از نظر اُهمی بوجود آمده و به مدار سوخت فرمان کـم و زیـاد شـدن راصادر می نماید. که این نوع پرشر را پرشرهای رزیستانس می نامند.

 ساختمان این دستگاه شامل :

• پوسته.
• فنر.
• شفت.
• کنتاکت های برق.
• سیستم آکاردئونی.
• پایه های شفت.
• لوله خروجی : به عبارت دیگر ورود فشار بخار به قسمت زیـر دیـافراگم طریقـهکار سیستم پرشر سوئیچ طوری است که زیـر سیـستم آکـاردئونی محـل اعمـال فـشاربوسیله بخار وصل شده که کنتاکت های برق که یکی ثابت و دیگری متحرک میباشـد وروی پایه قرار گرفته است. با وارد شدن فشار به زیـر سیـستم آکـاردئونی،  بـه نـسبتفشار،  آکاردئون باز شده و به فنر روی شـفت فـشار وارد کـرده و باعـث جـدا شـدنکنتاکت متحرک از کنتاکت  باز شده و برق مـشعل را قطـع کـرده  و در نتیجـه مـشعلخاموش میگردد و تا زمانی که فشار داخل دیگ بـه حـداقل مـورد نیـاز نرسـیده باشـدمشعل روشن نخواهد شد.

بطور مثال چنانچه مشعل در فشار  at  ۱۰ خاموش شود، در فشار at 8 مجدداً روشن خواهد شد . توجه داشته باشید،  که در قسمت بالای پرشـر کنتـرل، ۲ عـدد پـیچ وجـوددارد،  که یکی مربوط به کم و زیاد کردن فشار (برای تنظیم فشار مورد نظر) و دیگـریکه روی آن کلمه دیفرانسیل نوشته شده جهت کم و زیار کردن حساسیت رله بکار مـیرود.

لازم به توضیح است که عقربه هـای نـشاندهنده مقـدار فـشار، در قـسمت جلـو (درب شیشه) مشخص می باشد که عقربه بزرگ توسط اعـداد ۱-۲-۳-…. نـشان داده شـده وعقربه کوچک یا دیفرانسیل توسط A-B-C-…..  نشان داده می شود.

طریقه سرویس یا تعمیـر پرشـر سـوئیچ: درب شیـشه ای را بـاز کـرده و فنرهـایموجود را آزمایش می نمایند. چنانچه فنرها سالم باشند، قسمت دیافراگم (آکاردئونی) را بررسی کرده و اگر مشکل نداشته باشد، پس از تمیز کاری و روغـن کـاری،  مجـددا ًمورد بهره برداری قرار می گیرد.

آزمایش دقیق پرشر سوئیچ ها بوسیله کالیبره کردن انجـام مـی شـود چنانچـهدستگاه کالیبره وجود نداشته باشد، می توان آنرا بوسیله یک عدد مانومتر دقیـق انجـامداد. بطریقی که زمانی که فشار بخار در هر درجه قطع شود  نشان دهنده میزان دقـتعمل پرشر سوئیچ می باشد.

• سوپاپ اطمینان : در قسمت بالای دیگ بخار (بدون واسطه ) نصب مـی شـود.ایـنقطعه جهت جلوگیری از افزایش بیش از حد معمول فشار داخلی دیگ بخار بکار می رود.

کلید کنترل فشار تا زمانی قادر به تنظیم فشار است  که کلیه سیستم از عملکرد درسـتبرخوردار باشد . ولی اگر بعللی مشکل در سیستم کنترل پیش آید و کلید فشار قـادر بـهاز کار انداختن مشعل نباشد از سیستم سوپاپ اطمینان استفاده می گردد

که سریعا        ً پس از  بالا رفتن فشار داخل دیگ بخار، از مــــیزان تنظیم شده،  سوپاپ  اطمینان باز شده و دو کار اساسی را انجام می دهد:

• فشار داخل دیگ بخار را تقلبل می دهد.
• با صدای زیادی که ایجاد می نماید اوپراتور مطلع شـده بـه اشـکالات بوجـود آمـدهرسیدگی می نماید.که شامل:

• پوسته سوپاپ.
• سیت یا نشیمنگاه.
• فلنچ اصلی که روی دیگ متصل می گردد.
• شفت .
• فنر .
• مهره های تنظیم .
• دسته یا بازوی حرکت.
• دریچه خروج بخار.

زمانی که فشار داخل دیگ بخار بیش از حد تنظیم رسید،  فنر سوپاپ جمـع شـده،  درنتیجه سیت سوپاپ باز و بخار اضافی به بیرون منتقل می گردد. تا زمانی که فشار دیـگبه حد تعادل نرسد، دریچه سوپاپ بسته نمی شود.

  –  اکنون به کاربرد تک تک قطعات تشکیل دهنده می پردازیم: 

• پوسته : کلیه قطعات تشکیل دهنده سوپاپ در داخل پوسته قـرار مـی گیرنـد.

که اولا ً بخار تولید شده خطر ایجاد نکند ثانیا ً قطعاتی مانند:  شفت و فنر، در داخـل آنجای گزاری شود.

• فنر : فنر سوپاپ توسط سازنده دقیق طراحی و محاسبه و ساخته شده ا سـت.

که فشار تولید شده برمبنای کیلوگرم – اتمسفر – بار و یا هر مقیاسی که فنـر توسـطآن محاسبه شده است عمل می نماید .

• شفت سوپاپ :برای نگهداری فنر سوپاپ بکـار مـی رود، کـه فنـر در اطـرافشفت قرار گرفته است.
• بازو (دسته سوپاپ ): جهت حرکت دادن فنر سوپاپ بکار می رود، که بوسیلهمصرف کننده انجام می گردد.

 تعمیرات سوپاپ : در مرحله اول، کلیه سوپاپ را از روی دستگاه جـدا کـرده و بعـد ازآن،  روپوش فنر را  که بوسیله چهار عدد پیچ بسته شده است از پوسته جدا می نماینـد.چنانچه فنر پوسیدگی داشته باشد، آنرا از سازنده قابل اطمینان تهیـه کـرده و تعـویضمی نمایند، و اگر بشقابک سوپاپ خرده شده باشد،  بشقابک نمونه را به تراشکاری بردهو آنرا از جنس برنز یا سما نتاسیون تراشیده و آب بندی می نمایند.

توجه شود،  چنانچه خردگی کمتر باشد،  میتوان آنـرا بوسـیله روغـن سـمباده ماننـدسوپاپ ماشین آب بندی نمود. پس از آنکه کارهای تراشکاری و یـا تعـویض فنـر انجـامشد، آنرا در جای خود قرار داده و پیچ و مهره ها را کامل می بندند. باید بـه  یـک نکتـه

اساسی توجه شود که درزمان باز کردن سوپاپ،  فلنچهـای سـوپاپ ودیـگ بخـار،  بایـدکاملا ً تمیز شده و بعد از تهیه  به محل منبع گریس زده شود کـه در آب بنـدی کـردنبسیار موثر خواهد بود.

۵-الکتروپمپ : الکتروپمپ ( سیستم تغذیه آب داخل دیگ بخار) شامل:

۵–۱) الکتروموتور. 

۲–۵) شفت . 

۵–۳) پروانه. 

۵–۴) پوسته . 

۵–۵) یاطاقان کف گرد. 

۵–۶) مکانیکی. 

۵–۷) پایه، پیچ هواگیری:  این قطعه از نظر تعمیرات بسیار پیچیده می باشد،  کـه هـرکسی نباید دست به تعمیر آن بزند،  مگر اینکه امکانات کافی را داشـته باشـد. بـه دلیـلاینکه اینگونه الکتروپمپ ها بر مبنای فشار مورد نیاز طراحی و ساخته مـی شـود. چنانچـهپره ها (پروانه ها ) بطور درست جایگزاری نگردد،  افت فشار ایجاد می گردد. از طرفـیبین هر یک پره یک عدد بوش جهت ایجاد فاصله در بین پروانه ها نصب می گردد،  کهخود بر پیچیدگی آن می افزاید.

ضمنا ً سیستم مدار برقی، یعنی الکتروموتور نیز نیاز به متخصص دارد.

الکتروپمپ زمانی خراب می شود که شفت خرده شده باشد و یـا اینکـه یاطاقـان کـفگرد، از بین رفته باشد و لذا جهت راه اندازی آن بطریق زیر باید عمل نمود:

وقتیکه الکتروپمپ روی پایه مخصوص نصب گردید، فلنچ های ورودی و خروجـی آنپس از واشر گذاری بسته     می شوند، سیستم الکتریکـی را کامـل کـرده و جهـت بهـرهبرداری از طریق پیچ هواگیری که روی فلنچ پمپ و یا در قسمت گلوئی آن قـرار داردمانند: باز کردن پیچ راست گرد با آچار مورد نیاز، بطرف چپ چرخانده و مقداری آنراشل       می نمایند، که هوای داخل آن خارج،  و از اطراف پیچ هواگیری آب خارج شود، پس از آن مجدداً پیچ هواگیری را بسته و بهره برداری  می نمایند.

• شیر فلکه اصلی (شیر فلکه انتقال بخار) : معمولا ً شیر فلکه ها را به چند دسته تقـسیممی نمایند:
  • شیر فلکه بشقابی.
  • شیر فلکه کشوئی.
  • شیر فلکه سوزنی: که شیر فلکه سوزنی در سیـستم بخـار، بکـار مـی رود و لـذاتشکیل شده است از:
    • پوسته.
    • بشقاب یا سوزن.
    • شفت .
    • فلکه (مانند فرمان اتومبیل).
    • فلنچ های دو طرف شیر فلکه سوزنی،که در شکل زیر مشاهده خواهید کرد.

عیب شیر فلکه های سوزنی به دو طریق ایجاد می شوند:

۱-در محل نشیمن (ست) خردگی پیدا شده و  از آب بندی خارج می شود.

۲- خردگی در شَفت بوجود می آید و از گلوئی شیر،  بخار خارج می گردد.

توضیح اینکه آب بندی گلوئی را بطریق زیر انجام می دهند:

ماهک را که دارای دو عدد پیچ می باشد باز کرده و طناب نـسوز دور شـفت،  را بـایک عدد میخ خارج نموده و مجدداً بوسیله طناب گرافیتی بـه گلـوئی شـفت پیچیـده وماهک را در جای خود قرار داده و پیچ های طرفین را می بندند،  در نتیجه شـفت شـیرفلکه آب بندی می گردد.

• وِ لِلِ کنترل( کنترل سطح آب) : وظیفه این قطعه تنظـیم آب داخـل دیـگ بخـار مـیباشد.

این دستگاه دارای دو عدد سوئیچ مغناطیسی یا جیـوه ای مـی باشـد، کـه یـک سـوئیچ، سطح پائین آب را کنترل کرده و به الکتروپمپ فرمان روشن شدن و دیگری سطح بـالارا کنترل کرده و به پمپ فرمان خاموش شدن را می دهد.

  لول کنترل تشکیل شده است از: 

• پوسته.
• سوراخهای بالا و پائین.
• سوئیچ های کنترل.
• سیستم مدار برق.

– تنظیم سوئیچ ها: چنانچه سوئیچ ها مغناطیسی باشند، بصورت نارنجک هستند. با شُُلکردن پیچ کوچک، نارنجک را بالا یا پائین می برند.اگر پائین بیایـد، در نتیجـه سـطح آبدر داخل دیگ بخار کم و اگر بالا بیاید سطح آب زیاد مـی شـود. اگـر سـوئیچ جیـوه ایباشد،  باز دارای یک عدد پیچ می باشد که روی شـفت قـرار گرفتـه و بوسـیله پـیچ هـازاویه سوئیچ جیوه ای را تغییر داده و در نتیجه سطح آب کم و زیاد می گردد.

اهمیتی که این قطعه دارد بسیار حساس می باشد، که روزانه بایـد کنتـرل و آزمـایششود. چنانچه این عمل انجام نشود،  پـس از مـدت کوتـاهی قـسمت تحتـانی لـول پـر ازرسوب شده و باعث    می گردد که دیگ بخار بی آب مانده و بسوزد. بنابراین اپراتورروزانه شیر قسمت پائین کنترل سطح آب را باز می نماید،  تا اینکـه مـشعل دیـگ بخـارخاموش شود و مجدداً با بسته شدن شیر فلکـه مـشعل بـصورت اتوماتیـک روشـن مـیشود.

طریقه سرویس و تنظیم لول سنج عبارتند از: 

درب آنرا باز کرده و مدار را کنترل می نمایند.

• شی ر های آب نما: این سیستم جهت نشان دادن آب داخل دیگ بخـار بکـار مـی رود، که اپراتور با مشاهده آن متوجــــــه می شود که در داخل دیگ بخار چه میـزان آبوجود دارد . شیشـــه های آب نما دارای دو عدد شیر مخصوص در قسمــــــت بـالا وپائین هستند، که بوسیله آن دو عدد شیر آب از قسمت پائین وارد شیشه آب نما شـدهو از قسمت بالا نیز فشـــار بخار اجازه نمی دهد که آب از سطح واقعی بیشتر نـش ــــان داده شود . اپراتورها روزانه شیر بخار را چند بار باز مـی نماینـد تـا اینکـه در داخـل آبرسوب ایجاد نشود. معمولا      ً این نوع شیرها خراب نمی شوند، مگراینکـه واشـر گرافیتـیمخصوصــــــی که دارند از بین رفته و از آب بندی بیفتد
• شیر فلکه تخلیه (DRIN VALV)  : که بر ای زیـر آب زدن و یـا تخلیـه آبداخل دیگ بخار بکار می رود و اهمیت این شیر فلکه خارج کردن رسوبات داخـل دیـگبخار می باشد، همانطوری که اطلاع دارید در اثر جوشیدن آب مقداری رسوب در آبایجاد می شود،  که این رسوب به مرور ته نشین  می گردد که با باز کردن شیر تخلیـه، فشار بخار باعث می گردد که املاح ته نشین شده به بیرون از دیگ بخار انتقـال یافتـه واز انباشته شدن رسوب در داخل دیگ بخار جلوگیری شود.این شیر در قسمت تحتانی ودر قسمت عقب دیگ نصب می گردد.

شیر تخلیه شامل : 

• پوسته.
• شفت .
• قسمت آب بند.
• سوراخ دو طرف (ورود و خروج).

معمولا ً اینگونه شیر فلکه ها تعمیر نمی شـوند،  مگـر اینکـه شـفت آب بنـد را تعـویضنمایند.

• روکش (کاور) : یکی از قطعات لازم و ضروری در دیگ بخارمی باشد، پس از آنکـهدیگ بخار ساخته شد، جهت جلوگیری از اتلاف انرژی، بدنه دیگ بخار را از خـارج بطـورکامل عایق کاری می نمایند که دارای دو حسن زیر می باشد:
  • از هدر رفتن انرژی گرمایی جلوگیری می نماید.
  • از پوسیدگی بدنه دیگ بخار جلوگیری می نماید.

مشخصات فلزات به کار رفته در ساختمان دیگ بخار 

بدنه و شبکه ها :   بدنه دیگ بخار در جدول فلـــــزات از نـوع   ۴MN17 مـی  باشد.که شامل عناصر زیر است : 

S=0,05 %        MN=1,20%                C= 0,17 %   

   CV=0,30%        P=0,05%                SI= 0,40%

الکترود به کار رفته در جوشکاریها میبایست از نوع ۷۰۱۸ باشد.  

شناخت وتهیه آب صنعتی 

 آب صنعتی را به چند طریق می توان تهیه نمود:

• بوسیله فیلتر شدن (شن گیر).
• بوسیله سختی گیر ( آنیونی و کاتیونی ).
• بوسیله بستر شنی (سنتی ).
• سیستم اسمز معکوس .

چنانچه آب مصرفی، از چاه ، قنات، رودخانه و غیره تامین شـود، و بـیش از حـد معمـولآلوده و سنگین باشد و املاح ناخالص آن ازppm   ۴۰۰ بالاتر باشد و نتوان با سختی گیرآنرا به صفر و یا حداقل سختی رساند از طریق غیر از آن آب تصفیه تهیه نمود.

چنانکه در بالا بیان شد، اگر سنگینی آب بیش ازppm  ۴۰۰ باشد، از سیستم کاتیونی نمـیتوان است فاده کرد . بلکه از سیستم سختی گیر آنیونی استفاده می شود. لازم بـذکر اسـتکه سیستم کاتیونی بیشتر املاحCO3Ca  را از آب جدا مـی سـازد ولـی سیـستم آنیـونیاملاحی مانند P-K-Ca و غیره را نیز از آب جدا می نماید.

در بعضی موارد پیش می آید که نمک آب بیش از حد         مـی باشـد . در ایـن حالـتاگر سیستم آنیونی و کاتیونی نتوانست  املاح معمول را از آب جدا نماید،  از یک سیـستمدیگر بنام Reiver Ossmoz)) )) یا اسموز معکوس استفاده میگردد   حفاظت وایمنی در دیگ های بخار 

دیگهای بخار از نظر کاربرد به چهار دسته تقسیم می شوند: 

• دیگهای آبگرم: فشار داخل آنها برابر با فشار اتمسفر یا ۷۶۰ میلی متر جیوه باشد.
• دیگهای فشار ضعیف: فشار داخل آنها بیش از یـک اتمـسفر و کمتـر از ۱۰ اتمـسفرباشد.
• دیگهای فشار متوسط: به دیگهایی اطلاق می گردد که فشار داخل آنها بین ۵ الی ۱۵ اتمسفر و یا

Psi 75  الی Psi 225 می باشد.

• دیگهای فشار قوی: به دیگهایی اطلاق می گـردد کـه فـشار داخـل آنهـا بـیش از ۱۵ اتمسفر  باشد. که اینگونه دیگهای بخار معمولا ً نیروگاهی و یا در بعضی صـنایع مخـصوص، که نیاز به فشار و حرارت زیادتری داشته باشد استفاده می شود.

در دیگهای بخار دو نوع حفاظت و ایمنی را باید در نظر گرفت: 

• حفاظت از خود دیگ بخار که به آن حفاظت آشکار گفته می شود.
• حفاظت از اطاقک دیگ بخار یا بویلروم که به آن حفاظت نهان می گویند.

حفاظت فردی:   

۱) حفاظت          آشکار: آنچه که به حفاظت آشکار معروف است خطراتی است که از عمـلکردهای مکانیکی پیش می آید مانند: جوشکاری، عمل نکردن سیستم های کنترل کننـدهبرقی و مکانیکی و رعایت نکردن اصول ایمنی در زمان ساخت تک تک اجزاء دیگ بخار .     وقتی که ساخت دیگ بخار از نظر پوسته و شبکه تمام شد. در کـوره هـای مخـصوصکه تا ۶۰۰ درجه سانتی گراد حرارت دارد باید دیگ بخار ۲۴ ساعته تحت حـرارت فـوقمانده و سپس دیگ بخار از نظر جوشکاری و بقیه موارد بصورت یک تکه در آید.

چندین عامل برای جلوگیری از خطر احتمالی دردیگهای بخار وجود دارد که عبارتند از:  ۱)  اوپراتور : که باید در تمام مدت بهره برداری از دیگ بخار توجه داشـتهباشد که دیگ بخار از نظر:

• فشار
• آب داخل دیگ بخار
• حرارت در دیگهای آبگرمتحت مراقبت باشد.

و اوپراتور باید جهت جلوگیری از کارهای غیر اصولی به موارد زیر توجه نماید:

• سیستم راه اندازی در دیگ بخار، شامل، ترموستر(در سوخت سنگین)، لـول کنتـرل،تابلوی برق و مشعل را کنترل نماید.
• توجه داشته باشد که آیا سکوانس یا تایمر دقیق عمل می نماید، یا خیر. بـدلیل اینکـهاکثر خطرات در زمانی ایجاد می شود،  که زمان تخلیه،  هوای داخل کوره (داخل دیـگ) با مشگل مواجه گردد.
• نکته بعدی کنترل، بعد از روشن شدن دیگ بخار است. ماننـد : فـشار سـوخت-فـشاربخار-فشار آب تغذیه و یادداشت نمودن حالت بهره برداری در جـداول مخـصوص کـهمعمولا           ً باید در هر ساعت نوشته شود.

چنانچه حالت های غیر عادی مشاهده گردیـد. مـسئولین فنـی مـی تواننـد رفـع عیـبنموده و از خطرات احتمالی جلوگیری نمایند. متاسفانه در بعـضی مـوارد مـشاهده مـیگردد که دیگ بخار بدون اوپراتور کار می کند و در این موارد امکان حادثه زیاد وجـودخواهد داشت.

۲)  کنترل کننده ها: که بعضی کاملا         ً الکتریکی (مانند فتوسل ) و بعـضی مکـانیکی( ماننـدسوپاپ اطمینان ) و برخی هم برقی و هم مکـانیکی هـستند (ماننـد لـول کنتـرل و پرشـرسوئیچ)  که هر کدام از عوامل فوق سالم نباشد ایجادخطر می نماید و اکنون به تک تک موارد فوق اشاره می نمائیم.

۲۱-) کنترل کننده های الکتریکی:  

مهم ترین آنها فتوسل است و خطراتی که از ناسالم بودن فتوسل پیش می آید به شرحزیر میباشد:

از آنجائیکه می دانیم،  با ایجاد جرقه در مدار مشعل،  فتوسل وارد عمل شده،  تا زمانیکه شعله کامل گردیده و جرقه قطع گردد. به محض اینکه سوخت کامـل شـد.  فتوسـلبه یک رله فرمان می دهد، که مدار برق موتور تایمر قطع گردد،  تا زمـانی کـه دیـگبخار روشن است، فتوسل مدار الکتریکی را ثابت نگهداشته،  و تغییراتی بجز اینکه،  شـعلهبوسیله کنترل      کننده های دیگر خاموش نشده عملی دیگـری انجـام نمـی دهـد.  بـهمحض خاموش شدن شعله،  فتوسل مجدداً از مدار خارج شده و به کنترل هـای دیگـر، از جمله شیر سوخت،  فرمان قطع صـادر مـی نمایـد چنانچـه شـیر سـوخت،  در زمـانخاموش بودن مشعل (از نظر الکتریکی و مکانیکی) بعللی زیر بار باشـد، (بـار دار برقـی) باعث خواهد شد که سوخت وارد محفظه دیگ بخار گردیده و تبدیل به گاز گردد.

در چنین حالتی که قبلا  ً به آن اشاره شد،  مقدار زیادی از سوخت مایع تبـدیل بـه گـازگردیده،  چنانچه جرقه ای خارج از حالت عادی ایجاد گردد، باعث انفجار شدید خواهـدشد  و اگر مشعل در حالت نرمال باشد و جرقه بی مورد ایجاد نشود بـاز سـوخت مـایعتولید خطر خواهد کرد مگر اینکه سوخت جمع شده در کوره بوسیله ای خارج گردد.

دستگاه فوق کاملا ً برقی بوده، که بجز فتودیودی،  کـه در اثـر نـور از نظـر مقاومـتتغییراتی انجام و جریانی جزئی وارد مدار کنترل کننده مـی گـردد چیـز دیگـری وجـودندارد.

قابل ذکر است ، وقتی مشعل از نظر زمانی با مشگل روبرو شود، تـا زمـانی کـه دیـگبخار سرد است مشگل روشن شدن ایجاد می شود،  ولی چنـدان خطـری نـدارد. فقـطاشکال فنی پیش آمده است، ولی در زمانی که دیگ بخار گرم اسـت،  اخـتلال در تـایمر،ایجاد حادثه می نماید.  چون  وقتیکه دیگ بخار گرم است،  هر سـوختی تبـدیل بـه گـازخواهدشد( مازوت-گازوئیل-گاز) چنانچه کنترل کننده زمان (تایمر) خوب عمـل نکنـد، با روشن  شدن مشعل جرقه ایجاد شده،  و گازیکه در محفظه داخل جمع شده است.  بـاانفجار شدید،  باعث صدای مهیب،  و شاید از جا کنده شدن مشعل بشود،  که این عمـلدر فرش گیلان، کارخانه بهپاک و کارخانـه پـودر مـاهی بنـدر انزلـی مـشاهده شـده ومتأسفانه خطر جانی نیز در بر  داشته است.

۲-۲) کنترل کننده های میکانیکی:  که مهم ترین آن سـوپاپ اطمینـان مـی باشـد کـهبشرح زیر می باشد:

سوپاپ اطمینان یکی از کنترل کننده های دیگ بخار می باشد، که در حالت مکـانیکی کـارانجام می دهد،  و این دستگاه شامل ست سوپاپ، شفت ، فنرو مهره تنظـیم کننـده مـیباشد. که مهم ترین عمل را فنر انجام می دهد.  زمانیکه فشار داخل دیگ بخار از حالـتنرمال (حالت تنظیم ) زیادتر گردید فنر داخل سوپاپ جمع شده،  و سِِت از محل نشیمنجدا شده و بخار ، یا آب داخل دیگ،  که تحت فـشار بـوده از آن خـارج شـده  و حالـتخطر مرتفع می گردد.

مزیت سوپاپ اطمینان نسبت به دیگر کنترل کننده ها این است،  که همراه با صدا میباشد. در اثر صدای شدید،  اوپراتور نیز از حالت غیرعادی دیگ بخار آگاه می گردد.

۳-۲) کنترل کننده های دوگانه: که دارای عمل دوگانه برقی و مکانیکی می باشند. که مهم ترین آنها وِ لِلِ کنترل می باشد:

لول کنترل (کنترل سطح آب) در دیگهای بخار قابل استفاده است.  در دیگهـای آبگـرم، کارآئی ندارد،  این سیستم دارای دو نوع کنترل می باشد.

نوع اول،  که امکان دارد بوسیله جیوه یا  بطریق مغناطیسی انجام شود،. در اثر کـم وزیاد شدن سطح آب،  در داخل دیگ بخار،  به پمپ تغذیه فرمان می دهد که از طریـقمدار الکتریکی باردار شده و آب را با فشار لازم وارد محفظـه نمایـد و بـرعکس وقتیکـهسطح آب به حد مورد نیاز رسید جریان آب را قطع نماید.

نوع دوم، چنانچه آب داخل دیگ بخار، از حالت نرمال پائین تـر بیایـد،  و پمـپ تغذیـهعمل نکند از طریق کنترل کننده اصلی، در داخل تابلو،  دستور خاموشی مـشعل صـادر وآژیر خطر بصدا در  می آید.

از نظر ساختمانی، این سیستم دارای پوسته،فلوتر، میله فلوتر، لوله هدایت میله فلـوتر،و سیستم هدایت جریان برق،  که در بالا ذکر شد، امکان دارد، کـه ممکـن اسـت  کنتـرلبرقی، مغناطیسی یا جیوه ای باشد .

۲)حفاظت نهان (شیمیایی):

همانطوری که انسان برای زندگی خانوادگی،  محیط امنی برای خود انتخاب مـی نمایـد، برای کار نیز، باید محیط امن و سالمی ایجاد شود،  که متأسـفانه امـروزه بـه ایـن نکتـه

کمتر توجه می شود و مسئولین زیـربط بایـد بـه ایـن مـشگل نیـز توجـه داشـته باشـند(مخصوصا ً بازرسان محترم) . مشگل شیمیایی که ما از آن بعنوان خطرا ت نهان نـام مـیبریم عبارتند از:

۲-۱) خطر گازهای سمی مانند : گازهای ۲^CO-CO2^-SO-SO2^-SO3^-NO  و^H2^O   ،که در اثر تجزیه سوخت،  گازها در محیط آزاد شده،  و در فضای سالن،  بـا اکـسیژن ونیتروژن هوا مخلوط شده و ملکولهای دیگری تشکیل می گردد. که در اثر تنفس، انـسانبه خفگی دچار می شود. وهمچنین  باید یاد آور شد،  آن گونه گازهائی که حالت خفگـیایجاد می نمایند،  ضرر وزیانشان کمتر از گازهایی است، که در اثر مرور زمـان در ریـهرسوب کرده و باعث امراض خطرناکتری می شوند. بطور مثال : شـاید اکـسیدسرب درحالت کمتر چندان مشخص نباشد ولی به مرور زمان روی اعصاب اثر گذار بوده و فردیا افرادی که در آن محیط کار می کنند پس از مدت زمانی دچار بیماریهای عـصبی و یـااز کار افتادن قسمتی از ریه شده پس جهت چاره اندیشی باید:

۲-۱-۱) تنظیم مشعل از نظر سوخت و هوا باید دقیق باشد.

تنظیم مشعل مانند کاربراتور ماشین می باشد بایستی درصد مخلـوط سـوخت و هـوابطور دقیق عمل نماید چنانچـه محاسـبات سـوخت هـا از نظـر احتـراق مقایـسه نمـائیمخواهیم داشت.

الف) کربن به ۲CO تبدیل شده  و احتراق کربن کامل مـی شـود،  و از آنجائیکـه مـیدانیم نیتروژن بیشترین حجم هوا را اشغال کرده( ۷۹%) و  چنانچه درجه حرارت سـوختپائین باشد،  اتلاف انرژی بیشتری را بوجود خواهد آورد. اگرNOx   بوجود آید مخـربترین دوده های اسیدی را بوجود خواهد آورد. در مناطق شمالی کـشور (در اسـتانهایگیلان-مازندران و گلستان) چنانچه گاز سولفور در اثر سوخت های فسیلی ایجـاد شـود،سریعا ً با هوای مرطوب ابری ترکیب شده و  اسید سولفوریک ایجاد شده و حالت سرفهشدید و خفگی ایجاد می نماید.

ب) از نظر سوخت های سنگین،  مانند نفت کوره (مازوت)،  که ناخالصی آن نسبت بـه       سوخت های سبک بیشتر است ، درجه اشتعال بایستی قبل از ورود به دسـتگاه مـشعل ۵۰ تا ۶۰ درجه سانتی گراد گرما داشته باشد،  چونکه دارای ۹۷% کـربن و ۲/۱۲ % ۲H ، ۱% ۲O و ۳% S  می باشد که در مجموع ارزش حرارتی یـک کیلـوگرم نفـت کـوره، ۹۹۵۰ کیلوکالری بـر کیلـوگرم مـی باشـد، و دارای ویـسکوزیته ۸۰/۵ مـی باشـد بنـابراین درسوختهای فسیلی، کلیه مشخـصه هـا بایـد رعایـت شـود. ماننـد ارزش حرارتـی، مقـدارناخالصی، ویسکوزیته، نقطه اشتعال و غیره

۲-۱-۲) در سوخت های سنگین، بایستی دمای اولیه (پر هیتر) به حد ایده آل برسد.

۲-۱-۳) لوله های دود،  باید عاری از هر نـوع عـاملی باشـدکه در هـدایت دود اشـکالایجاد می نماید.

۲-۱-۴) دودکش دیگ بخار باید در حد استاندارد باشد. چنانچه بلنـدتر از حالـت عـادیباشد،  اتلاف حرارت زیاد خواهد شد،  و اگر کوتاهتر از حد معمـول باشـد، مکـش بقـدرکافی انجام نخواهد شد. بنابراین دودکشها را برای دیگهـای بخـار فـشار کـم و ظرفیـتپائین بین ۶ تا ۹ متر با قطر مورد نیاز انتخاب می نمایند ولی در نیروگاهها تا ارتفـاع ۵۰ متر نیز ساخته و نصب می شود .

۲-۱-۵) کلیه منافذ دیگ از نظر خروج دود،  در اطراف دودکش و دریچه های عقـب وجلو باید محدود باشد. تا خروج دود به فضای بویلر خانه بـه هـیچ وجـه وجـود نداشـتهباشد و خطرناکترین حالت،  نشتی دود به داخل سالن بویلرخانه است.

درست استفاده کردن از مواد سوختنی دارای دو گونه محسنات می باشد:

• مقدار حرارت اشتعال، که تنظیم مخلوط سوخت بـا هـوای لازم،  بدرسـتیانجام شود تا حداکثر استفاده از انرژی ایجاد شود، که از نظر اقتـصادی بـسیار حـائزاهمیت است.
• از نظر ایمنی جسمی پرسنل، که منظور ما این  اسـت کـه افـراد مـشغولبکار،  در سالن دیگ بخار کمتر با امراض گوناگون مواجه شوند.

که از دو مطلب فوق می توان نتیجه گیری نمود که:

الف) رنگ شعله دیگ بخار باید آبی باشد که در ایـن حالـت حـداقل ۲CO و یـا ۲SO ایجاد شده است. که می توان گفـت ۹۵% ارزش حرارتـی قابـل اسـتفاده بـوده (لازم بـهتوضیح است که حرارت ایجاد شده بستگی به حداکثر استفاده از آن دارد)، بطـور مثـال،استفاده از گرمای ایجاد شده،  بستگی به پاس های دیگ بخار دارد، که در دیگهای چهـارپاسه حداکثر استفاده از آن بعمل آمده است.

ب) از نظر اقتصادی، حداقل اتلاف انرژی بعمل آمده باشد.

• ) از نظر محیط زیست، حداقل آلودگی را داشته باشد.
• ) پرسنل شاغل در معرض بوی نامطبوع گازهای سمی قرار نگرفته باشد.

در مرحله بعدی جلوگیری از صداهای ناهنجار می باشد که این صداها حداکثر از مشغلتولید می شود هرچه مشعل بی صدا باشد آرامش پرسنل بیـشتر اسـت صـدای مـشعلزمانی بیش از حد معمول خواهد بود که :

• فن مشعل از تنظیم (بالانس) خارج شده باشد.
• میزان سوخت و هوا درست نباشد.
• نشت بخار از اتصالاتی مانند، سوپاپ اطمینان و شیر آلات منـصوبه و غیـرهوجود داشته باشد.

بعنوان مثال،  زمانیکه اوپراتور شیر تخلیه را   باز می کند، صدای شدیدی بوجـود مـیآید،  با توجه به اینکه اطلاع از این کـار را دارد در صـورتیکه در اثـر اتفـاقی چنـدین بـاربصورت غیر منتظره این گونه صداها ایجاد شود از نظر روانی اثر گذار خواهد بود.

۳)حفاظت فردی:  

• بالای د یگ بخار باید دارای حفاظ باشد، که در زمـان انجـام کـار، پرسـنل بتوانـدبراحتی کارهای لازم را انجام دهد.
• دیگهای بخار باید دارای پله های مناسب جهت صعود کارگر باشد. نـصب پلـه مـیبایستی بطریقی طراحی شده باشد که دارای شیب بطرف داخل باشد. که کارگر براحتیبتواند از آن بالا برود و چنانچه بعللی دست او رها شد سقوط نکند.
• اوپراتور باید دستکش مناسب در اختیار داشته باشد، تا در زمـانی کـه روی دیـگبخار داغ کار می کند د چار سوختگی نشود.
• اوپراتورها باید دارای کفش ایمنی با کف آجدار باشند، که در زمانی که در بـالایدیگ بخار کار می کنند لیز نخورد.
• اوپراتورها باید عینک حفاظ دار، با شیشه تلقی داشـته باشـند،  تـا موقعیکـه شیـشههای آب نما را بررسی می نمایند،  در اثر نشتی بخار دچار مشگل نشوند.
• در سالنهایی که دارای بوی گازهای تولید شده از دیگ بخار می باشند، اوپراتورهاباید از ماسکهای مخصوص ضد گاز استفاده نمایند.

۷-۳) در سالنها یی که دارای صداهای زیاد می باشد،  از سـمعک هـای مناسـب اسـتفادهکنند.

۳-۸) ایجاد اطاقک برای اوپراتوی می باشد و اینگونه کنترل ها را به دو طریق مـی تـوانانجا م داد:

الف) بطور مثال،  در سالنی ۳ دستگاه دیگ بخار نصب شده است، می تـوان جـائی را در مناسبترین نقطه ایجاد کرد که اوپراتور بـا نگـاه کـردن بـه مانومترهـا از نظـر فـشار وروشن و خاموش کردن دیگها را کنترل کند.

ب) چنانچه چنین مکانی وجود نداشت،  می توان سیستم کنترلهای اصلی را بوسیله انتنقالتابلوی کنترل به داخل اطاق اوپراتور انجام داد،  کـه اینگونـه کنترلهـا را کنتـرل الکتریکـیگویند.

۳-۹) مهم ترین مشگل در حفاظت و ایمنی دیگهای بخار کمبود دانش فنـی پرسـنل مـیباشد و این مشگل بطرق مختلف ایجاد می شود:

الف) ارایه نکردن اطلاعات،  از طرف سازندگان دیگ بخار مـی باشـد. بطـور مثـال: در کشورهای صنعتی، بی خطرترین دستگاهی را که تولید می نمایند برای آن کتابچـه ای راهمراه با دستگاه تولید شده، ارایه می نمایند، که کلیات استفاده از آنرا به خریدار نـشانداده  است در صورتیکه در صنیاع ایران این مسئله کمتر دیده شده و شـاید هـم وجـودنداشته باشد.

بازرسان محترم،  و یا مراجع ذیصلاح، تا کنون از چنـد درصـد از کارخانجـات در ایـنمورد سئوال کرده و نتیجه مثبت گرفته اند.  بجز اینکه دیگهای بخـار بطریـق اصـولی ازخارج خریداری شده باشد. قبل از سال ۱۳۵۷ در ایران فقط کارخانه ماشین سازی اراکدر تولید دیگ بخار فعالیت داشت.  و همه اطلاعات الکتریکی و مکانیکی راعـلاوه بـر یـکجلد کتابچه که حاوی کلیه اطلاعات لازم بود،  ارایه می کرد.  در صورتیکه امروزه  بـیشاز ۲۰ کارخانه در ساخت دیگ بخار فعالیت دارند. ولی  متاسفانه هیچ کدام دارای کتابچههمراه نیستند .  مگر اینکه خریدار مشاور فنی،  آگاه داشـته باشـد کـه بتوانـد یـک بـرگنقشه برقی دریافت نماید.  با کمال تاسف مشاهده شده،  سازندگانیکه نقـشه ارایـه مـینمایند در بعضی موارد مشکلات اساسی دیده می شود و این مشخصه آن اسـت،  کـه یـابه عمد این اشکال بوجود آمده،  که نمایندگان خصوصی نتوانـد راه انـدازی نمایـد و یـااینکه آزمایش لازم روی دستگاه انجام نشده است.

امیدوار هستیم مراجع ذیصلاح به این مشگلات توجه داشته باشند.

• شناخته نشدن ارزش مشاور قنی در زمان خرید، نصب و غیره.
• از هم گسیختگی بازار کار، که جای افراد فنی در بازار کار مشخص نیست.

بطور مثال، افرادی، چند صباحی، در کارها ی تاسیسات، کار کرده اند و شاید فن لولـه

کشی را یاد گرفته اند در زمانی که در یک شرکتی اقدام به نصب دیگ بخار می نماینـد

طبعا ً افراد فنی از نظر قیمت، نسبت به فـن شـان، بـالاتر از افـراد غیـر فنـی، و یـا بیکـارپیشنهاد می نمایند در نتیجه برنده کار افرادی هستند، که قیمت کمتری پیـشنهاد کـردهاند. بنابراین با اصول اساسی کار فنی، مانند دیگ بخار، که مادر تاسیسات اسـت آشـناییندارند و در این صورت سیستم ایمنی را یا انجام نمی دهند، یا ناقص انجام می دهنـد، ودر نتیجه آنچه که نباید پیش آمد نماید، اتفاق می افتد.

• نا آگاه بودن صاحبان صنایع از امکانات آموزشی وزارت کار اسـت کـه در ایـن مـوردکمتر آگاهی داده شده، که افراد مـی تواننـد از طـرف شـرکتهایی آموزشـهای لازم راکسب کنند.

۳۱۰-) آنچه که در گذشته وجود نداشته و امروزه بایستی در روی دیگ بخـار و سـالنهای دیگهای بخار نصب  شود،  که هم بـه منـافع کارفرمایـان مـی باشـد و هـم از نظـرحفاظت ایمنی دیگهای بخار پرسنل شاغل را حفاظت خواهد کرد به شرح زیر می باشد:

الف) نصب ترموکوبلهای مناسب (ترموستات دو فلزه) روی دودکش هـای دیـگ بخـارمی باشد . این سیستم بصورت اجباری روی دیگهای ساخت خارج نصب مـی گـردد. ولـیدر ایران هنوز همه سازندگان به آن توجه نمـی کننـد. در زمـان سـاخت تـابلوی  بـرقترمینال این سیستم باید طراحی شود.  چنانچه بطریق الکتریکی به آژیر دیگ بخار وصـلگردد بهتر خواهد بود. زمانیکه آب دیگ بخار در سطح پائین باشـد و یـا شـعله از نظـرتنظیم نامناسب باشد حرارت دودکش بالا رفتـه و باعـث حادثـه خواهـد شـد.  بنـابرایننصب چنین دستگاهی یکی از ملزومات حفاظت ایمنی می باشد.

• نصب مانومتر دیجیتالی، بعنوان کنترل دقیق فشار داخـل دیـگ بخـار اسـت،  کـه ازملزومات حفاظت می باشد. در اکثر اوقات مشاهده می گردد که مـانومتر هـا یـا عمـلنمی کنند و یا دقیق نیستند،  بدلیل اینکه هنوز کالیبره کردن سیـستم سـنجش در صـنایعناشناخته است . چنانچه بعلت گران بودن نـسبی،  صـاحبان صـنایع تمایـل بـه آن نداشـتهباشند. می توان بعنوان یدک در انبار داشته باشند و هر ساله دومرتبه بوسـیله آن بقیـهمانومترها را کالیبره نمایند.
• نصب دستگ اههای اندازه گیری گازهای سمی در سالن دیگ بخار است. کـه تـا کنـونبه آن توجه نشده واگر کارخانه ای وجود داشـته باشـدکه از ایـن سیـستم اسـتفاده مـینماید طریقه کار آنرا نمی داند. بطور مثال مدیری در شرکتی به تهیه این سیستم عمـلکرده ولی بعد از کنار رفتن آن مدیر دستگاه مذکور بلا استفاده مانده است. گازهائیکه در اثر سوختهای فسیلی در سالنها ایجاد می گردد، از نظر طبقه بندی جزء حفاظت کـارنهان می باشد که خطرات آن کمتر از حفاظـت آشکار نیست.

۳۱۱-) وسیله روشنایی دستی: یک نوع وسیله روشـنایی بایـد در اختیـار اوپراتـور باشـد.

مانند:  چراغ قوه و یا سیستمUPS ،  که اوپراتور بتواند در زمان خاموشی از آن استفادهکرده ودچار حادثه نشود.

• رنگ آمیزی دستگاهها: علاوه بر آنکه در سیستم تولید بخار می بایستی کلیـه لولـههای انتقال بخار، آب خام، آب تصفیه شده، هوای فشرده و بخـار کنـدانس شـده،  هـرکدام به رنگ مخصوص مشخص گردد. بهتر است،  بدنه دیگ هـای بخـار و  دیوارهـایسالن نیز هر ساله رنگ آمیزی گردد. که این عمل هم از پوسیدگی دستگاهها جلـوگیریمی نماید و هم از نظر روانی اثر گذاری مثبت خواهد داشت.
• تمیز کردن دستگاهها: بطور روزانه، هرچه دستگاهها تمیزتـر  باشـند،  در روحیـهکارگران شادابی ایجاد کرده و در تشخیص عیب نیز موثر می باشد.
• آرایش دستگاهها : دستگاهها در کارخانجات نباید بصورت نا هماهنگ نصب شـوند.

بعنوان نمونه،   در کارخانجات مواردی مـشاهده مـی گـردد،  کـه بعـد از آن کـه تمـامدستگاهها نصب می شوند بیاد دیگ بخار می افتند و از آنجائیکه مکـان مناسـبی ندارنـددر محوطه نصب می نمایند بدون اینکه به مسائل حفاظتی توجه داشته باشند.

• تمیز بودن سطح کار: سطح سالن دیگ بخار باید عاری از روغـن – گـردو خـاک وغیره باشد . معمولا            ً کف سالن را باید از موادی بسازند که حالت لغزندگی نداشته باشـد .

و لذا رنگ و نوع استحکام کف نیز حائز اهمیت است. که باز متاسفانه به این موارد کمترتوجه می شود.

• هم سطح بودن سالن دیگ بخار و پوشش کانالها: بطور مثال، در تـاریکی شـب، که بعللی قطعی برق ایجاد می شود، و اوپراتور می خواهد جهـت جلـوگیری از خطـراتاحتمالی وارد عمل شود در ناهموار بودن سطح سالن و  نداشتن پوشش مناسب کانالهـا، هر لحظه امکان حادثه وجود دارد.  بنابراین بایستی کلیه سطح سـالن بجـز فوندانـسیوندیگ بخار کاملا   ًهم سطح و صاف باشد.
• وسیله روشنایی دستی : یک نوع وسـیله روشـنایی بایـد در اختیـار اوپراتـور باشـد.

مانند: چراغ قوه و یا سیستمUPS ، که اوپراتور بتواند در زمان خاموشی از آن اسـتفادهکرده و دچار حادثه نشود.

نگهداری از دیگ بخار درمرحله بهره برداری 

بطور خلاصه نگهداری دیگ بخار بطریق زیر اجرا می گردد:

1. در نظافت سالن دیگ بخار اصول بهداشت محیط چه از نظر گازهـای زیـان آور وچه از نظر نظافت ظاهری ( گرد وغبار و روغن و…) رعایت شود.
2. اصول ایمنـی دیگهـای بخـار بـه طـور دقیـق رعایـت شـود و آموزشـهای لازم بـهاوپراتورها داده شود که از خطرات دیگ بخار اطلاعات کامل داشته باشد .
3. از نظر آب صنعتی که شامل تصفیه آب – دی اریتور- کنـدانس رعایـت مـوارد رانموده و آزمایشات روزانه ( در هر شیفت) دقیق انجـام شـود کـه اولا ً رانـدمان کـاریرابالا میبرد ثانیا ً از پوسیدگی لوله جلوگیری مینماید.
4. از آنجا یی که دیگهای بخار با خطرات زیادی روبرو هستند بـه مـوارد زیـر توجـهکامل باید  مبذول گردد:

۱-۴) هر روز سوپاپ اطمینان با دست حرکت داده شود تا اینکه رسوبات بوجود آمـدهباعث خرابی سیستم سوپاپ و بوجود آمدن مشکل فنی نگردد.

۲-۴) هر روز شیر مربوط به لول کنترل و آبنماها باز شود و آزمایش لازم به عمل آیدو عمل آن باید بطریـق زیـر باشـد: لـول کنتـرل در مرحلـه اول باعـث روشـن شـدنالکتروپمپ تغذیه خواهد شد. در مرحله بعدی باعث از کار افتادن مشعل می شـود غیـراز این باشد لول کنترل سالم نمی باشد.

5. ۵. کارهای روزمره به شرحی که توجه خواهید نمود عبارتند از :

• نگهداری روزانه توجه به روشن و خاموش شدن دیگ بخار که از هر لحاظباید بدون ضربه روشن شـود و در زمـان روشـن بـودن مـشعل دیـگ بخـار شـعلهروشن( بدون دود ) داشته باشد .
• هر هفته حداقل یک مرتبه فتوسل آزمایش گردد بطریقـی کـه فتوسـل ازمدار خارج و در تاریکی قرار گیرد که این عمل باعث خاموش شـدن مـشعل خواهـدشد. خطری که از معیوب بودن فتوسل دیگ بخار را تهدید مـی نمایـد بـدین شـرحاست که فتوسل نمی تواند سوخت مورد نیاز را کنترل نماید. در نتیجه داخـل دیـگبخار (کوره) پر از سوخت می گردد (گازوئیل-گاز) و یکبـاره در اثـر جرقـه سـوختداخل کوره مشتعل شده و باعث انفجار دیگ بخار خواهد شد .
• هر هفته حداقل یک مرتبه پرشر سویچهای بغل تابلو بایـد آزمـایش شـوددر حدی که به نقطه باز شدن سوپاپ اطمینان برسد در این حالت سوپاپ اطمینان عملکرده و مشعل دیگ بخار نیز باید در این حالت خاموش شود و پس از اینکه پرشر سویچدقت لازم را داشت مجدداّ به حالت اولیه بر میگردد
• اوپراتورها در کلیه زمان بهره برداری شیرهای موجـودرا کنتـرل کـرده وباز و بسته نمایند و روغن کاری و گریسکاری و روان بودن شـیر آلات را در نظـر داشـتهباشند در مواردی مشاهده می شود که شیرهای بخار مخصوصا     ّ شیر اصلی بخار و شـیرمدار آب تغذیه بصورت گیر پاژ در آمده و از کنترل خارج شده است .
• در مسیر الکتروپمپ یک عدد شیر یکطرفه و یک عدد شیر فلکه قرار دارد که هر دو باید از عمل کرد خوبی برخوردار باشند به دلیل اینکه برگـشت بخـار بطـرفالکترو پمپ باعث خرابی سیل پمپ شده و اختلال در مسیر آبرسانی ایجاد می شود .
• شیر تخلیه دیگ بخار در هر شـیفت (بـستگی دارد بـه مـواد شـیمیایی کـهتزریق میشود ) بـاز شـود و در هـر مرتبـه چنـد ثانیـه(بـستگی دارد بـه ظرفیـت دیـگبخار)عمل زیرآب زدن انجام شودکه مواد معلق به طرف بلودان هدایت شود چنانچـهاین عمل انجام نشود دیگ بخار پس از مدتی پر از رسوبات خواهد شد .

۷-۵) رنگ آمیزی کل مدار باز( لوله ها و شیرآلات و غیره) هر سال باید انجامشود که از پوسیدگی فلزات جلوگیری شود.

• در هر شش ماه در مورد رسیدگی به دیگ بخار بایـد سرویـسهایروزانـه و هفتگـی و ماهانـه و شـش ماهـه و در پایـان سـرویس سـالیانه بایـد انجـامگردد.علاوه بر آن بـورس زدن داخـل لولـه هـای آتـشخوار و شستـشوی آن جـزءواجبات است و این عمل موجب گاهش مصرف انرژی خواهـد شـد. بطـو ر مثـال ۶۵ لیتر گازوئیل یک تن بخار تولید مینماید در غیر این صورت افت راندمان ایجاد شـدهو در داخل دیگ یا رسوب وجود دارد یا لوله های آتشخوار پر از دوده شده است .
• سرویس مشعل – تعویض بلبرینگهای الکتروموتـور مـشعل – الکتروموتـورپمپ جزء سرویسهای شش ماهه میباشد. چنانچه بلبرینگها به موقع تعویض نشود باعثخرابی الکتروموتورها خواهد شد .
• سرویسهای روزانه – هفتگی و ماهانه و شش ماهه بطور دقیق انجام شود.

علاوه بر آن  سرویس سالیانه باید بطور دقیق انجام شـود کـه شـامل اسـید شـوئی درصورت وجود رسوب در دیگ بخار ‚ بررسی کاور( پوشش ر وی دیگ) دیگ بخـار کـهباید به آن توجه شود .

• از آنجای که سالانه باید آزمایش تست هیدرواستاتیک انجام شود در نتیجهنشتی لوله ها و نشتی محل جوشکاری ها مشخص و تعمیر خواهد شد.
• بالاتر از همه موارد یازدهگانه بالا توجه اوپراتور در زمان بهـره بـرداری ازدیگ بخار و تهیه گزارشهای لازم میباشد که باید به آن توجه شود و بـرای ایـن منظـورباید جداولی تهیه شود و در آن خلوص آب تصفیه شده و فشار بخار و فـشار سـوخت ومقدار موجودی سوخت و ستونی هم برای توضیحات  لحـاظ شـود کـه مـدیر مـسئولبتواند حالتهای غیر استاندارد و اضطراری را به موقع کنترل کرده و از خطـرات احتمـالیجلوگیری نماید.

روش تست دیگ بخار 

به طور کلی به سه طریق می توان دیگهای بخار را تست کرد: 

• تست هیدرولیک
• تست هیدرواستاتیک
• تست ضخامت سنجی
• تست هیدرولیک : وقتی که دیگ بخار مورد بهره برداری قرار می گیرد. مـی تـوانتوسط آب سرد یا آب گرم به وسیله پمپ تغذیـه،  در آن فـشار لازم را اعمـال کـرد. و معمولا   ً پمپهای تغذیه دارای کلید روشن و خاموش دوحالته هستند.  این کلیـد در زمـانحالت اتوماتیک قرار می گیرد. هر زمانی که سیـستم لـول کنتـرل بـه آن فرمـان دهـد(مدار آن را برقرار نماید) الکتروپمپ روشن می شود. ولی به محـض اینکـه بـه مرحلـهسطح تنظیم شده رسید.  برق آن قطع و متوقف می شـود.  ولـی در حالـت دسـتی،  تـازمانی که توان پمپ فشار لازم را داشته باشد کار خواهد کرد،  و به این حالت هد پمـپگفته می شود.  به طور مثال الکتروپمپی که با فشار شانزده اتمسفر طراحی شده،  همانمقدار فشار تولید   می نماید و پس از آن با توجه به اینکه پمپ کار می کند، ولی فـشارایجاد نمی نماید.  بنابراین به حالت (هد) دستی مقدار فشار مورد نظر ایجـاد مـی شـودکه به این حالت تست هیدرولیک می گویند.
• تست هیدرواستاتیک : در حالت هیدرواستاتیک مانند شرایط قبلی کـه توضـیح دادهشده آ زمایش انجام می شود ولی برای اینکه آزمایش حالت ایستائی داشته باشد (حالـتماندگار یا پایدار) باید عملیات زیر انجام شود تااینکه نتیجه مطلوب به دست آید.

۲-۱) کلیه منافذ دیگ بخار که شامل :

الف) شیر خروجی بخار  ب )  شیرهای آبنما  ج )  شیرهای لول کنترل  د )    شیر تخلیه

• ) دریچه های من هول (آدم رو)  ز) دریچه های هند هول (دست رو)  ر) سوپاپ اطمینان،
• هر منفذ دیگری که وجود داشته باشد، باید مسدود گردد. چنانچه شیر فلکـه هـا ویا هر شیر دیگری،  چنانچه آب بندی هم باشد،  باید آن را به وسیله واشرگذاری و فلنچکور،  به طور کامل آب بندی نمود. به طریقی که شرایط آزمـایش مـدار گـاز را ایجـادنماید.  حداقل به مدت ۲ ساعت و حـداکثر بـه هـر مـدتی کـه مـد نظـر باشـد ، نبایـدکوچکترین افت فشار در مدار ایجاد شود. به این حالت آزمـایش هیدرواسـتاتیک   مـیگویند.  و در این حالت کلیات مراحل دیگ بخار اعم از نـشتی، محـل جوشـکاریها، والـسلوله ها و محلهایی که مورد نظر می باشد مورد بازدید قرار می گیرد. حتی به حالتهـایغیرطبیعی نیز توجه می شود.  به طوری که دیـگ بخـار بایـستی ماننـد آزمـایش زمـانساخت، سالم و قابل بهره برداری باشد.  و هیچگونه نقطه معیوبی که باعث بروز حادثـه باشد نباید مشاهده شود. چنانچه با این مشخصات نتیجه مطلوب به دست آمـد،  اجـازهبهره برداری به هر مدتی که از طرف کارشناسان ذیربط در نظـر گرفتـه شـده مجـوزبهره برداری صادر می شود (معمولا    ً به مدت یکـسال مجـوز بهـره بـرداری صـادر مـیگردد).

• تست ضخامت سنجی: دیگهای بخار ی که معمولا ً مدت طولانی کار کرده انـد و بـرایاینکه گذشت زمان و رطوبت محیط، اثر گذار می باشـند و امکـان پوسـیدگی در بدنـهدیگ بخار وجود دارد.  و برای اینکه این نوع پوسیدگی بیش از حد معمول وموثر نباشد، نیاز به اندازه گیری قطر فلز (بدنه) پیش می آید.  در زمان طراحی نسبت به فشار کـارو حرارت موجود سعی می شود ورقی را انتخاب نمایند که در برابـر دو عامـل فـشار وحرارت مستقیم فلز مقاوم باشد (لازم به توضیح است که در صنعت چند نوع اسـتانداردوجود دارد مانند (BS-DIN-ASME)

ولی امروزه در ایران اکثر دیگهای بخار را بر مبنای اسـتانداردBS  مـی سـازند.  کـه دراستانداردBS  شرایطی را از نظر مقدار کربن- منگنـز- آهـن و غیـره مـشخص کـردهاست،  که از نظر کشش- خمش و مقاومت در برابر دو عامـل فـوق (فـشار و حـرارت) طراحی شده است. در زمانهای گذشته ضخامت ورق را با سوراخ کـردن آن بـه وسـیلهکولیس اندازه گیـری مـی کردنـد .  امـا امـروزه بـا وجـود دسـتگاههای ضـخامت سـنج(اولتراسونیک)،  نیاز به سوراخ کردن نیست .  به جهت اینکه دستگاه اولتراسونیک با دقـتبسیار زیاد ضخامت ورق را به صورت دیجیتالی به شما نشان می دهد.

چنانچه چندین نقطه دیگ بخار پس از آزمایش، خوردگی موثر نشان داد فشار قابـلتحمل محاسبه و ۳/۲ از فشار قابل قبول را به دیگ بخار اعمال می نمائیم به طـور مثـالضخامت بدنه استوانه ای شکل، برابر ۱۶ میلیمتر و قطـر اسـتوانه برابـر ۲۰۰ سـانتیمترباشد بدین طریق فشار مورد نیاز محاسبه می گردد.

ضخامت ورق ضرب در مقاومت ورق تقسیم بر شعاع دیگ بخار

به طور خلاصه روش کار برای تست هیدرواستاتیک به شرح زیر می باشد: 

• دیگ بخار حداقل ۸ ساعت قبل از تست باید از خط تولید خارج شود و تـست بایـد درحالت سرد انجام شود.
• کلیه منافذ دیگ بخار باید مسدود باشد به طریقی که بیان شد که در مدت آزمـایشکوچکترین افت فشار ایجاد نشود.
• کلیه قطعات جانبی از قبیل کنترل کننده ها ، نشان دهنده ها و هدایت کننـده هـا بایـدسالم باشد.

هرگاه سه مرحله فوق اعمال گردید و نتیجه مطلوب به دست آمد دیگهای بخار از نظربهره برداری مشکلی نخواهند داشت.

اطلاعات لازم برای تشخیص و رفع عیوب دیگهای بخار و تأسیسات 

دیگهای بخار که اکثرا       ً دو گانه سوز میباشند(گاز- گازوئیل ) از نظـر انـرژی مـصرفی،گازطبیعی بهترین نوع سوخت دیگ بخار میباشد که اکنون در تمام شرکتهای صنعتی مـورداستفاده قرار میگیرد، برای گاز سوز کردن بـه مـوارد زیـر بایـد توجـه کامـل معطـوفگردد:

• مقدار مورد نیاز درخواست گاز طبیعی ،مسئولین فنی باید توجـه داشـته باشـند کـــهارزش حرارتی یک متر مکعب گاز بر مبــــــــــــنای^{N Taral GAS InHLend} برابـربا Kcal 7475( کیلوکالری) میباشد و برای یک دستگاه دیگ بخار یک تـن بـه مقـدار ۸۳ متـر مکعـب گـاز یـا ۶۷ لیترسوخـــــت گازوئیـل یـا مـازوت نیــــــــاز اسـت،چنانچه کارخانـــه ای دارای یک دستگاه دیگ بخار ۱۰ تن باشد بایـــد بـــه مقـدار ۱۰۰۰ متـرمکعب گاز در خواست نماید به دلیل اینکه در شرکت ها مصرف دیگری نیز وجـود دارداز قبیل رستــــــوران-سیستم گرمایشی- سرویس بهداشتی وغیره.
• مرحله بعدی در زمان خرید گاز طبیعی، توجـه کـردن بـه فـشار گـاز ورودی بــــــهشـرکت هـا میباشـد،گاز طبیعـی بــــا فـشارهای ۶۰-۳۰-۱۵ و۴ پونـد معمــولا ً توزیــع میگردد،که هر فشاری رگلاتـور مخـصوص خـود را مـی طلبـــــــــد،در شرکــــــتهائیکه مصرف بیش از مقدار معین(طبق قوانــــین شـرکت گـاز) داشـته باشـد بایــــدعلاوه بر هزینه لوله کشی تا محل ایستگاه در داخل شرکت یا در محل مناسب با نظریـهشرکت گاز باید ایستگاه تقلیل یا افزایش گاز تارا ًمین نماید،در ایـن ایـستگاه هاملزومـاتمورد نیاز از قبیل فشار شکن- شیرهای زود بند- بارو متروغیره نبز نصب گردد.

تشخيص ورفع مشكلات تأسيسات آب 

الف – اگر آبدهي دستگاه سختي گير كم شده باشد، ممكن است:

• نمك به مقدار كافي براي احياء رزين مصرف نشده باشد.
• غلظت محلول نمك به اندازه كافي نباشد.
• رزينها فرسوده شده باشند.
• حجم رزين دستگاه سختي گير كاهش يافته باشد.
• رزينها آلوده به مواد روغني باشند.
• خوردگي قابل توجهي در خط انتقال آب و داخل دستگاه سختي گير در جريان باشد.
• غلظت املاح آب به مقدار قابل توجهي تغيير كرده باشد.
• مدت زمان طولاني كلر (Cl) و يا مشتقات آن   وارد دسـتگاه سـختي گيـر شـدهباشد.
• شير سه راهه و يا ديگر اتصالات دستگاه خراب شده باشند، لذا آب خام و تصفيه شده مخلوط مي شوند.

ب– اگر كلريد آب،  تصفيه و يا منبع تغذيه زياد شده است، ممكن است، دستگاه سختي گير پس از احياء  خوب شستشو نشده باشد.

پ– اگر افت فشار آب در سختي گير زياد است، ممكن است:

• رزينها فرسوده و خرد شده باشند.
• شستشوي معكوس رزين خوب انجام نشده باشد.
• مواد معلق آب زياد باشد.

ت – اگر اكسيژن محلول در آب منبع ذخيره زياد باشد، ممكن است:

• دستگاه هوا زدا (دي اريتور) ، خوب كار نمي كند.
• مواد شيميايي مناسب براي حذف باقيمانده اكسيژن مصرف نمي شود.
• تزريق مواد شيميايي به اندازه كافي نيست.

ث- اگر آهن در آب تغذيه مشاهده مي شود، ممكن است:

• پي.اچ (PH ) آب كندانس تنظيم نباشد.
• در مسير بخار برگشت، و منبع كندانس،  خوردگي در جريان باشد.
• پوشش دستگاههاي تصفيه آب فرسوده شده باشد.
• در خطوط انتقال آب، خوردگي وجود داشته باشد.
• آب خام حاوي آهن باشد.

 الف– اگر غلظت مواد آب ديگ بخار در حد استاندارد نيست ، ممكن است:

• مواد، كم تزريق شده باشند.
• دستگاه تزريق دچار مشكل شده باشد.
• دستگاههاي تصفيه، كارايي خود را از دست داده باشند.
• زير آب ديگ بخار، به مقدار كافي زده نشود.

 ب – اگر ديگ بخار كف مي كند، ممكن است:

• غلظت املاح آب ديگ بخار زياد باشد.
• قليائيت آب ديگ بخار بيش از حد مجاز باشد.
• مواد كف زا و يا روغنهاي صابوني شونده وارد ديگ بخار شده باشند.
• ميزان مصرف سوخت نوسان داشته باشد و بار حررات ِ متغير و غير متعارفي  به ديگ بخار اعمال شود.

((اگر سطح آب در شيشه آب نما نوسان شديدي دارد، ممكن است، ديگ بخار در حال  كف كردن باشد.))

 پ -اگر ديگ بخار آبگيري نمي كند، ممكن است:

• كليد پمپ روي حالت روشن نباشد.
• منبع تغذيه ديگ بخار خالي شده باشد.
• شير تغذيه آب كه روي منبع نصب شده است، بسته شده باشد.
• شير ورودي آب، به ديگ بخار بسته،  يا اشكال داشته باشد.
• صافي آب كثيف شده باشد.
• اتصالهاي برقيِ صحيح نباشد.
• رله اضافهبار  مربوط به مشعل عمل كرده باشد.
• فيوز مدار پمپ سوخته باشد.
• اتصالهاي روي ترمينال پمپ آب صحيح يا محكم نباشد.
• دور موتور پمپ آب برعكس باشد.
• كنتاكتور پمپ آب اشكال داشته باشد.
• دستگاه كنترل كننده سطح آب اشكال داشته باشد.
• شناور گير كرده باشد.
• در ديگهاي بزرگ ، شير زير دستگاه كنترل كننده سطح آب باز نباشد.
• اتصالهاي الكتريكي دستگاه كنترل كننده سطح آب صحيح يا محكم نباشد.

 ت– اگر مشعل شروع به كار نمي كند، ممكن است:

• اتصالهاي برقي محكم نباشد.
• فيوز مدار سوخته باشد.
• كنتاكتور مشعل اشكال داشته باشد.
• مشعل ديگ در وضعيت قطع باشد.
• مدار الكتريكي اشكال داشته باشد.
• چشم الكتريكي در معرض نور قرار گرفته باشد.
• رله اضافه بار مربوط به مشعل عمل كرده باشد.
• در مشعل، محكم بسته نشده باشد.

 ث – اگر موتورهاي مشعل و فن  كار مي كنند و شعله ايجاد نمي شود، ممكن است:

• اتصالها صحيح يا محكم نباشند.
• كليدهاي فشاري هوا عمل نكرده باشند.
• ميكروسوئيچهاي مسير دمپر هوا و سوخت عمل نكرده باشد.
• منبع سوخت خالي باشد.
• در صورت استفاده از مازوت، سوخت، سرد باشد و يا ترموستات خراب  شده باشد.
• دور موتور مشعل يا پمپ سوختن يا موتور فن برعكس باشد.
• صافي سوخت كثيف شده باشد.
• شيرهاي مسير سوخت بسته باشد.
• دمپر هواگير خراب باشد.
• نسبت هوا و سوخت صحيح نباشد.
• جرقه توليد نشود.
• الكترودهاي جرقه زن كثيف و يا خراب باشد.
• تنظيم الكترودها غلط باشد.
• اتصال الكترودها كامل نباشد.
• ترانسفورماتور جرقه خراب باشد.

 ج– اگر مشعل روشن شده ، بلافاصله خاموش  شود، ممكن است:

• اتصالهاي الكتريكي محكم نباشد.
• اتصالهاي الكتريكي در مدار چشم الكترونيكي برعكس بسته شده باشد.
• جريان دريافتي چشم الكترونيكي كم باشد.
• مانع در مسير نور شعله و چشم الكترونيكي قرار داشته باشد.
• نسبت سوخت و هوا مناسب نباشد و شعله كامل ايجاد نشود.

 چ – اگر مشعل در حين كار خاموش مي شود، ممكن است:

• برق قطع باشد.
• فيوز كنترل كننده فرمان مدار سوخته باشد.
• اتصالهاي الكتريكي شل شده باشد.
• چشم الكترونيكي ايراد داشته باشد.
• سلونوئيد سوخت خراب شده باشد.
• سوخت تمام شده باشد.
• در صورت استفاده از مازوت، سوخت سرد شده باشد.
• آب به داخل سوخت نفوذ كرده باشد.
• اشكالي در مسير انتقال سوخت پيش آمده باشد.
• پمپ سوخت از كار افتاده باشد.
• پمپ سوخت، هوا كشيده باشد.
• نسبت سوخت و هوا مناسب نباشد.

 ح – اگر شعله دود مي كند، ممكن است:

• هواي محفظه احتراق كم باشد.
• تناسب سوخت و هوا صحيح نباشد.
• در صورت استفاده از مازوت درجه حرارت سوخت كم باشد.
• فشار سوخت زياد باشد.
• لوله هاي پاس دو و سه كثيف شده باشد.
• در مسير دودكش اشكال پيش آمده باشد.

 خ- اگر مشعل پيوسته خاموش وروشن مي شود، ممكن است:

• در مشعل محكم بسته نشده باشد.
• بار ديگ نسبت به اندازه و ظرفيت آن كم باشد.
• كليدهاي فشاري معيوب باشد.
• نشت لوله هاي مسي باعث اختلال كار در كليدهاي فشار شده باشد.

ضميمه 1 

آنچه در گذشته بيان شد حاكي از اين است كه ما هنـوز بـه ارزش وضـررهاي سـوختهاي فسيلي پي نبرديم به دليل اينكه :

الف:سوخت های فسیلی بی پایان نیستند و دیر یا زود روزی به پایان خواهند رسید کمـااینکه می بینیم هر چاه نفتی بیش از چند سال تولید نداردو این چاههانمونه ای بارز پایـانپذیری سوخت های زیر زمینی است.

ب: مرحله بعدی اینکه سوخت ها ی فسیلی برای سوزاندن نیـستند بلکـه بـا تبـدیل آنهـااجناسی را میتوان تولید و تبدیل کرد که شاید صـد برابـر ارزش افـزوده داشـته باشـدمانند موادP.P  ها و داروهائی که امروز مشاهده میکنیم که از یک بشکه نفت چه میزان وچه انواعی را بدست می آورند .

ج: موارد فوق ضرر های مادی بوده ولی آنچه که ضررهای جانی دارد فوق العاده زیانبارتر از ضرر مادی آن میباشد مانند آلودگی هوا که امروز گریبان گیـر جامعـه مـدنیشده است به ظاهر افتخار میکنیم که ماشین تولید  میکنیم وکارخانه داریم،غافل از اینکـهمانند عنکبوت توری دراطراف خود تنیدهایم که خلاصـی از آن بـا پیـشرفتی کـه امـروزمشاهده میکنیم شاید غیر ممکن باشد افرادی که در کهولت زنـدگی مـی نماینـد دچـارامراض گوناگونی میشوند که آسم – سینه تنگی -فرسـودگی – مـرگ زود رس یکـی ازعلت آلودگی میباشد ویا اطفالی کـه هـیچ گنـاهی ندارنـد کـه در اثـر کمبـود اکـسیژنوافزایش اکسیدهای کربنیک –سولفوریک وغیـره کـه عامـل کـم هوشـی – فلـج – کـمذهنی- عقب ماندگی جسمی وروحی در کودکان بی گناه بوجود می آینـد وهـیچ کـسیهم خود را گناهکار نمی داند بطور مثال یک مشعل یک میلیـون کـالری در سـاعت یـکصد لیتر سوخت فسیلی را با ۲۰ برابر هوای پاک از فضای خارج رسیده و همان هوائیکهآلوده به گازهای سمی است به فضای محیط بشری پخش می نمایـد کـه تـنفس در آنمعلوم است که چه مشکلاتی ایجاد می نماید انسان بقول پروفسور هـشترودی بـا دسـتخود،خود را اسیر می نماید که هیچ رهائی ندارد و ای کاش خود را هـلاک میکـرد بلکـههم خود وهم دیگران را هلاک می نمائد تاجای ٌسـف اینجاسـت کـه هـیچ کـس خـود رامسئول نمی داند ، بنابراین باید :

• چاره اندیشی نمود که چگونه از این تور تنیده شده باید خلاص شد.
• چگونه از اتمام ویا اتلاف این ماده ارزشمند جلو گیری نمود بقول مثل معروف هـرکه خربزه بخورد چاره اندیشی پای لرزش نیز باید بنشیند ولذا ایـن دانـشمندان جامعـههستند که باید چاره اندیشی نمائند که همانطوریکه اختراع کرده پادزهر آنرا نیز اختراعنماید ، روزیکه آقای انیشتن اتم را شکافت شاید به کشتارهای دسته جمعی فکر نمی کردبنا بر این دانشمندان دیگری می طلبد که بتوانند انرژی رااز طرق دیگـر بدسـت آوردهوجامعه را از یک بحران وحشتناک نجات بخشد.
• امروزه دانش بشری بجائی رسیده که میتواند به کرات دیگری پای نهـاده و خـود رابه ملکوت اعلا برساند بنابراین میتوانند از کـشتارهای تـدریجی جامعـه نیـز جلـو گیـرینمایند ولی جای تاسف است که در جامعه ای عقب مانده هنـوز طبـل دینـداری نواختـهمیشود و هنوز مانند پادشاه صفوی برای غذا خوردن بخواهند استخاره نمایند، حـضرتعیسی روح اﷲ بعنوان معجزه،یک نفر را زنده کرد برای همیشه نام نیک آن مرد بزرگدر تاریخ ماندگار شد در صورتیکه امروزه چند صد هزار نفر از مرگ حتمی نجات مـییابند که هیچ نامی از ناجیان خود ندارند .

۴-آنچه که امروزه برای بشریت مشکل آفرین شده زیـاده خـواهی بـوده کـه اکثـرا  ٌ ازدانش اطلاع ندارند ولی از مادیات باخبرند ، روشـنفکران جامعـه بقـول یکـی از بزرگـانقرن دانش دارند ولی مسئولیت ندارند و آنانکه مسئولیت دارند اختیار ندارنـد و بـرایهمین در گوشه ای نشسته و جان کندن دیگران را مـی نگرنـد ، پیـران مـی داننـد نمـیتوانند و جوانان می توانند ولی نمی دانند ، پس چه باید کرد .

چرا نباید فریاد بلند سکوت را شنید در فلسفه بخوبی بیان کـرده جامعـه ای بـا سـعادت زندگی میکند که رهبران آن جامعه مسئو لیت پذیرند .

۵-راه کار :

برای اینکه بتوانیم از آلاینده ها جلو گیری نمائیم باید از خـود شـروعکنیم ، تاجامعه ًسیسات باید :

۱-۵- از سوختهای فسیلی بخوبی استفاده نماینـد کـه بـرای سـوخت مـازوت اولا         ٌ درجـهحرارت در حدی  باشد که نه دود کند که در اثر کم شـدن حـرارت نقطـه اشـتعال بـالامیرود در نتیجه درجه حرارت شعله کم  میشود چنانچه درجه حـرارت سـوخت مـازوتبیش از حد باشد تولید گاز کرده و مشعل ریپ میزند که بهترین درجـه حـرارت بـرایمازوت در مشعلهای مازوت سوز بین ۷۰ الی ۸۰ درجه سانتیگراد میباشد .

۲-۵- در مشعلهای گازوئیل سوز نیز حرارت کم اهمیت نیست و بهتـرین حـرارت بـرایسوخت گازوئیل بین ۳۰ الی ۴۰ درجه سانتیگراد میباشد که معمولا          ً برای سوخت گازوئیلدرجه حرارت محیط موثر بوده و نقطه اشـتعال گازوئیـل پـائین آورده و شـعله روشـنخواهد شد .۳ -۵- باید به یک نقطه توجه کرد که امروزه به آن تـوجهی نمیـشود و آنورود هوای سرد میباشد که توسط فن از بیرون بداخل محفظه احتراق دمیده میـشود ،توجه نمائید میخواهیم درجه حرارت داخل کوره را بـه ۸۰۰ درجـه سـانتیگراد برسـانیمچنانچه هوای ورودی اگر ۱۰۰ درجه باشد مقدار سوختی که مورد نیاز میباشد که ۴۰۰ متر مکعب هوا را به ۱۰۰ درجه برسانیم.

۴ -۵- چه میزان سوخت مورد نیاز خواهد بود ، از طرفی مقدار هوای گـرم خروجـی ازدود کش حدود ۲۰۰ درجه میباشد بنابر این اگر طراحی طوری باشد که هوای خروجـیدودکش را به تغذ یه فن مشعل برسانیم مقدار زیادی در مصرف سوخت صرفه جـوئیشده واز طرف دیگر نیز محیط زیست آلوده نشده است .

مهندسین محترم میتوانند طوری طراحی را در نظر بگیرند کـه از هـوای خروجـی دودکش ها بازیافت شده که دو منظور محقق گرداند .

الف:از مصرف بی رویه سوخت جلوگیری شده است. 

ب:از آلوده نمودن هوای محیط زیست جلوگیری شده است، مثـال سـاده ایـرا در نظـربگیریم که سرعت اولیـه ماشـین مقـدار زیـادی انـرژی نیـاز دارد ، چنانچـه ماشـین درسراشیبی قرار گیرد مقدار انرژی مورد نیاز خیلی کمتر خواهد بود تا اینکه در یک مکـانمسطح قرار گرفته باشد ،هوای مشعل نیز چنانچه گرم باشد شتاب اولیه نسبت به هوایسـرد بیـشترخواهد بودوبـا مقـدارانرژی کمتـری احتـراق انجـام ورانـدمان بـه نـسبت زیادترخواهدشد .

در قرون گذشته بعلت نا آگاهی جامعه مرگ ومیر زیاد،در نتیجه گستره جمعیت کمتـربوده و انسانها به بازیافت نیاز نداشته ولی امروز گسترش جمعیت نسبت به تولیـد زیـادشده ، چنانچه بازیافت نباشد در آینده نه چندان دور مشکلات عدیده ای ایجـاد خواهـدشد که مرحله اول نتایج آن گرانی- کم یابی- نا خالصی و……… خواهد بود.

مرحله دوم : آلودگی میباشد که چنانچه پیشگیری نشود زیانهای جبران نا پذیری بوجـودخواهد آمد و مثال دیگر،در اثر آلودگی محیط طفلی قادر به تنفس نیـست بـرای اینکـهفردی را از آسم – تنگی نفس ویا امراض دیگر برهانند هزینه گزافی نیاز خواهد داشـتتا اینکه فردی را از امراض گوناگون خلاص نمایند ، امـروز شـاید عـده ای در فکـر ایـننباشند که چه میزان هزینهبرای آموزش وپرورش مصرف میشود که جامعه را از نادانیو نا آگاهی نجات دهند ، برای یک جامعه سالم نیز هزینه های مشابهی نیاز است .

امروزدولتهادرتلاش هستندکه جامعه آگاه وقوی وسالم داشته باشندغافل ازاینکه هر چهبافته شده رشته میشود .به امید روزیکه

اولا ٌ:کار خانجات آلاینده دور از شهرهای بزرگ باشند که بوسیله سرویسهای دور ماننداتوبوس- ترن – هواپیماو مترو نیرئی انسانی را به شهرکهای صنعتی منتقل کرده ومحیطزندگی سالمی برای جامعه ایجاد شود

ثانیا       ٌ: از آلاینده ها طوری استفاده نشود که آلاینده تر شوند مانند مثالهائی که زده شد.

ثالثا ً: از سوختهائی استفاده شود که آلایندگی آنهـا حـداقل میباشـد ماننـد الکـل- گـازوسوختهای سریع الشتعال که نسبت به سوختهای فسیلی کم آلاینده هستند .

ـارابعـ ً: آمـوزش افـراد فنـی در حـدی باشـد کـه طریقـه و دانـش مـصرف را داشـتهباشندوبدانند که درجه حرارت –إمقـدار هـوای موردنیـاز- مقـدار مـصرف سـوخت وچگونه وبه چه میزان باید باشد.

امروزه در کشورهائی که از نظر سوخت اشکال دارند   تابوسیله ًسیسات مرکزی گرمـایمورد نیاز تارا ًمین مینماید(بعلت گسترش جمعیت ویلا نشینی به آپارتمان نشینی مبـدلشده)در نتیجه میتوان بوسیله یک موتور خانـه مرکـزی حـداقل بـرای دویـست خـانوارآبگرم تهیه کرده که:

اولا     ً:از خطرات احتمالی جلوگیری شده.

ثانیا     ً:هزینه مورد نیاز به حداقل رسیده است.

ثالثا ً:با کمتر شدن مصرف،افراد زیادتری به سوخت سـهل الوصـول دسترسـی خواهنـدداشت.

لازم است برای توصیه مطالب فوق مثالهای زیادی زده شود:

بطور مثال میخواهیم یک متر مکعـب آب را از صـفردرجه بـه ۱۰۰ درجـه برسـانیم کـهبرابر هزار لیتر است که انرژی مورد نیاز طبـق جـدول زیـر برابربـا۳/۵۳۹ کیلوکـالریمیباشددر این حالت فشار ایجاد شده برابرفشار جوی است(یک اتمـسفر) چنانچـه فـشارم ورد نی از ب ه ۱۰ اتم سفر برس د ان رژی م ورد نیازب ه ۴۸۲ کیل و ک الری خواه درسیدوحرارت بخار به ۱۷۹ درجه سانتیگراد رسیده است که مبدلهای حرارتی به راحتـیبجای اینکه با۱۰۰ درجه آبراگرم کنندبا۱۸۰ درجه یعنی حدوددو برابرآبرا با ۴۸۲ کیلـوکالری گرم کرده است ازطرفی میتوان          اسیستم ًسیـساتی را طـوری طراحـی نمـود کـهدریک شهرک            تامسکونی ًسیسات باهم پارالل شده

اولا     ً:در زمان بروز اشکال میتوانند تااز ًسیسات دیگر استفاده کنند.

ثانیاً:براحتی برای سرویسهای لازم برنامه ریزی کرده واز مشکلات غیرمترقبه جلوگیرینمائید.

مثال۲ : افراد عادی اکثرا ً در محیط های مـسکونی هـر روز دود کـردن آبگـرمکن هـایهمسایگان را مشاهده مینمایند که در اثر تنظیم نبودن مشعل آبگرمکن هـا دود میکننـدچنانچه گرمایش-بهداشت خانوادگی تااز ًسیسات مرکزی استفاده نمایند

• نیاز به آموزش فنی ندارند.
• با حداقل هزینه نیاز محل مسکونی را بدست آورده اند.
• چه اندازه در محیط مسکونی صرفه جوئی شده است، بطور مثـال چنانچـهبرای نصب یک دستگاه آبگرمکن اگر ۴ متـر مربـع مکـانی را اشـغال نمایـد بـرای ۲۰۰ خانوار برابر ۸۰۰ متر مربع محلی را اشغال کرده آنهـم در مکـان مفیـد در صـورتیکهبرای موتور خانه مرکزی ۲۰۰ خانواردر یک مجتمع مسکونی حداکثر ۲۰۰ متـر مربـعمکان نیاز دارد که برای هریک خانواده بک متر مربع خواهد بود آنهم در زیـر زمـینکه چندان ارزش ندارد.

مثال۳ :درمجتمع ایکه ساخته میشود تاهزینـه ًسیـسات برمبنـای سرویـسهای لازم بـرایساختمان پیش بینی میشود

که خریدار بهای آنرادر مرحله اول می پردازد که این مبلغ به نسبت قیمت آپارتمـان نـاچی ز اس ت درصــورتیکه بــرای یــک واحــد مــسکونی چنانچ ه افرادبخواهندتاًسیــساتایجادنمایندکلی بایدهزینه شود تا اینکه قابل مصرف

گردد از طرفی همانطوری که در بالا بیان شد نیازی نیست کلیه ساکنین از آموزشـهایلازم بهرمند شوند.

پس بطور خلاصه نتیجه گیری میشود که:

• با تاایجاد ًسیسات مرکزی مصرف به حداقل خواهد رسید .
• تاهزینه ًمین گرمایش وسرمایش به حداقل خواهد رسید.
• آلودگی هوای محیط شهرها به نسبت ۸۰ % تقلیل خواهد داشت.
• افراد بیشتری از سوختهای مورد نیاز استفاده خواهند نمود.

 ضمیمه ۲

دانش در هر کاری جزء واجبات انسانهاست که در بعضی موارد دانش بصورت تئوری وکلاسیک است ولی اکثرا ً، دانش از طریق تجربه حاصل می گردد. و لذا در تاسیسات دیگبخار نیز نیاز مبرم به فراگیری علم بهره برداری از دیگهای بخار میباشد.

باتوجه به اینکه هیچکس در مرحله اول چیزی از فن تاسیسات نمی داند بنابراین نظر بـهاین است که نداندها به دانش تبدیل شده و از خطرات احتمالی پیشگیری شود.

که به شرح ذیل می باشد:

• نیاز آموزش به پرسنل شرکت هائیکه جدید التأسیس هـستند، کـه پرسـنل فنـی کـارآزموده،  ندارند و یا شرکت هائیکه کارگران قدیمی و کار آزموده بازنشـست و بجـایآنها افرادی که حداکثر دیپلم فنی هستند ، گمارده شده اند،  ولـی هیچگونـه تجربـه ای ندارند و این عوامل باعث می شود که اگر به ندادند های زیر آگاه نباشـد چـه مـشکلیایجاد خواهد شد:
  • نداند در سیستم بخار شش عامل اصـلی کنتـرل کننـده کـه شـامل: ایـر پرشـر- سوپاپ اطمینان – فتوسل – پرشر سوئیچ – ترموستات اگزوز- لول کنتـرل مـی باشـند ،چه وظیفه ای دارند که نقصان در تک تک اقلام فوق باعث خطر در بهره برداری خواهدبود.
  • نداند نا میزان بودن مشعل در آلوده کردن محیط زیست چه مصیبتی ایجاد مـینماید، در صورتیکه امروزه مسئولین مملکت در تلاش هستند از آلودگی هـوای محـیطکه بوسیله اتومبیلها، آلوده می شود چاره اندیشی نماینـد. در صـورتیکه ۰۰۰/۱ دسـتگاهاتومبیل در ساعت شاید ۰۰۰/۱۰ لیت ر بنزین مصرف مینمایند،  که برابر خواهـد شـد بـامصرف یک دستگاه دیگ بخار ۱۵ تن در ۱۰ ساعت،  آنهم بجای بنزین از نوعی مـازوتاستفاده کند ، که حداقل چندین برابر بنزین دی اکسید کربن تولید می کند.
  • نداند زیـر آب زدن بـی موقـع بـرای دیـگ بخـار، کـه مبنـای آن فقـط دسـتورکورکورانه باشد،  نه تنها برای کارخانه سودی ندارد،  بلکه مقدار زیادی آبگرم،  که کـلانرژی مصرف شده به درجه بخار رسیده است، از بین می رود، از طرفی مقدار زیـادی آب با ارزش از بین می رود.
  • نداند ۳ میلیمتر دوده در داخل لوله ها و یا ۳ میلیمتر رسوب در پـشت لولـه هـاباعث ۳۰% افت انرژی میگردد
  • نداند خطوط انتقال عایق کاری نباشد،بخار تولید شده با فشار۱۰اتمـسفر،با درجـهحرارت ۱۸۰ درجه سانتیگراد، به مصرف که برسد، ۱۲۰ درجه سانتی گراد خواهد شـد،یعنی۳۰% افت حرارت خواهد داشت، یعنی اگر ۰۰۰/۱۰ لیتر سوخت مصرف نماید،( کـهدر بالا بیان شد) ۳۰۰۰ لیتر سوخت از بین خواهد رفت .
  • نداند چنانچه مشعل میزان نباشد، مانند ریـپ زدن ماشـین،بجای اینکـه ۶۷ لیتـرگازوئیل مصرف کند و یک تن بخار تولید نماید، ۱۰۰ لیتر سوخت مصرف کرده و یـکتن بخار تولید می نماید،  بدلیل اینکه میـزان سـوخت و هـوا هماهنـگ نباشـد،  ماشـینبنزین مصرف می نماید، ولی سرعت ندارد.  در دیگ بخار نیز مشعل سوخت را مصرفمی نماید،  ولی راندمان ندارد ، علاوه بر آن گفتیم کثیف کردن محیط زیست نیز مزیدبر علت خواهد بود.
  • نداند فشار بالا با حرارت بالا فرق دارد، بجای اینکه ۳ بـار فـشار کـافی باشـد ، بـافشار ۱۰ بار  بخار تولید می نماید،  و در بیرون دیگ فشار شکن ۵ میلیون تومانی نـصبکرده،  در صورتیکه میتواند فشار کلی را کم نماید هم خطـر کمتـر شـده هـم سـوختکمتر مصرف شده است،  و هم راندمان بالا رفته که متأسفانه در اکثر شرکت هـا فـرقدِبی را با فشار تشخیص نمی دهند.
• نیاز به آموزش در مورد بهره برداری صحیح مـی باشـد، بـدلیل اینکـه دربهره برداری اوپراتور :
  • نداند چنانچه آب تصفیه در حد نیاز تصفیه نشود ، چـه میـزان رسـوب در داخـلدیگ ایجاد و برای رسوب زدایی، چه میزان دی اسکلر با چه مبلغـی و بـا چـه هزینـه ایجهت شستشو مورد نیاز خواهد بود.
  • نداند وقتیکه دیگ بخار تحت فشار قرار گرفته، نباید شیر فلکه اصـلی سـریع بـازشود،  که برای دیگ حالت وکیوم ایجاد شده و از آب بندی خارج می شود،  چنانچـه دوسر لوله ها جوشکاری شده باشد، در دیگ بخار حالت پیچیدگی ایجاد می گردد.
  • نداند اگر هر روز چندین بار شیر زیر لول کنترل را بـاز نکنـد، در داخـل کنتـرلسطح آب رسوب جمع شده و باعث خواهد شد،  فلوتر در حد بالا مانده،  و دیـگ بخـاراحساس کم آبی نکند در نتیجه باعث سوختن دیگ بخار می گردد.
  • نداند در اثر خراب شدن فتوسل، شـیر سـوخت عمـل نخواهـد کـرد، در نتیجـهسوخت وارد محفظه گرم دیگ بخار شده،  و در راه اندازی مجدد، گازهای جمع شـده، عامل انفجار دیگ بخار شده و خطر مرگ خواهد داشت.
  • نداند اگر هر روزه سوپاپ اطمینان را باز و بسته نکند، علاوه بـر اینکـه در زمـاننیاز سوپاپ عمل نخواهد کرد  بلکه  باعث ـرتَ       َکَ لولـه هـا شـده  و از آب بنـدی خـارجخواهد شد،  علاوه بر آن در این حالت اگر سوپاپ از محل خود بلنـد شـود،  دیگـر آببندی نخواهد شد،  که ضرر مالی ، کم نخواهد بود.
  • نداند از شیر فلکه ایکه آب ریزش می نماید، با یک و اشر و یا چند سـانت طنـابنسوز آنرا آب بندی نکند،  در کوتاه مدت  بوسیله بخار در گلوئی شیر فلکه شیار ایجـاد می شود و یا برعکس  گیر پاژ شود،  که حداقل برای یک عدد شیر فلکه “۸ سوزنی بایددو میلیون تومان هزینه نمایید .
  • ندانداگر اول وقت کلیه شیر فلکه ها را کنترل ننماید،که کدام شیر فلکه بسته و یاکدام باز باشد، که  در این حالت دیگ بخار روشن نمی شود (چونکه شیر تخلیه بـاز و یـاشیر تغذیه بسته شود سطح آب کم و باعث روشن نشدن دیگ بخار خواهد شد) بجـایاینکه به خطوط انتقال توجه نماید تابلوی اصلی را دست کاری نماید، که عـلاوه بـر بـرقگرفتگی که خطر جانی دارد باعث آتش سوزی در سیستم برق خواهد شد.

• آموزش در نگهداری :

  • نداند چنانچه اگر درب عقب و جلوی دیگ بخار خـوب آب بنـدی نـشود،  دودههائیکه به سالن نفوذ می نماید در اثر رطوبت بعلت داشتن ۲SO،  این گازها تبـدیل بـه

۳SO شده ، که از نظر تنفس برای پرسنل فنی بسیار ضرر خواهد داشت.

• نداند چنانچه اگـر هـر ۳ مـاه یکبـار داخـل لولـه هـا را شستـشوی فیزیکـی نکنـد،

(همانطوریکه در بند ۱ متذکر شدیم)  چه میزان افت انرژی ایجاد خواهد شد.

• نداند چنانچه نور سالن دیگ بخار بصورت محاسبه شده نباشـد پـس از مـدتی ازنظر بینائی چه مشکلاتی برای پرسنل ایجاد خواهد شد.
• نداند در اثر نامیزان بودن فن (از نظر بالانس)، صدای مشعل زیاد باشـد ، عـلاوه

بر خراب کردن قطعات منصوب روی مشعل،  از نظر شنوایی چه مشکلی خواهد داشت.

• نداند اگر مشعل خوب بسته نشود، و اوپراتور در زمان روشن شـدن مـشعل بـهجرقه نگاه کند،  مشعل پس زده و باعث مرگ خواهد شد.
• نداند اگر ماده ۲۳ و ۲۴ روی دیگ بخار ایجاد نشود، اوپراتور از بالای دیگ بخـارسقوط کرده و ایجاد مرگ خواهد شد.
• نداند اگر چنانچه ماده ۴۲ و ۴۳ عمل نشود، چه مشکلاتی ایجاد خواهد شد.

• در رابطه با مخازن تحت فشار :

۴-۱- نداند روی هر منبع تحت فشار سـه عامـل اصـلی کـه شـامل: مـانومتر دقیـق – سوپاپ اطمینان سالم و کالیبره شده – پرشر سوئیچ (کنتـرل فـشار) اسـتاندارد نباشـد، مخازن منفجر و ایجاد حادثه خواهند کرد.

۴-۲- نداند مخازن تحت فشار،  مخصوصا      ً مخازنی که با مواد اسیدی سر و کـار دارنـد، چه مشکلات بزرگی ایجاد خواهد کرد.

۴-۳- نداند مخازن تحت فشار و یا لولـه هائیکـه فاقـد عـایق هـستند،  هـر سـاله رنـگآمیزی نشوند، در اثر رطوبت و حرارت توأم در سالن تأسیسات در مدت کمتر از بـینخواهد رفت.

۴-۴- نداند شیر فلکه هائیکه در روی خطوط انتقـال نـصب شـده اسـت، بطـور برنامـهریزی شده گریسکاری و یا روغنکاری نشوند، پس از مدت کوتـاه گیـر پـاژ کـرده  و ازبین خواهد رفت.

۴-۵- نداند اگر سطح سالن لغزنده و پله های موجوددر سالن حفاظ نداشته باشـند،چهمصیبتی ایجاد خواهد شد.آمار چنین کارها ئی علاوه بر خطرات جانبی برای  کارشناسـاناداره کار،  چه میزان اتلاف وقت دارد.